۱۳۹۲ فروردین ۷, چهارشنبه

روز جهانی نوروز در مسیر اساطیری زمان


شماره 117/چهارشنبه 7 حمل 1392/ 27 مارچ 2013

تتبع و نگارش: محمد داود سیاووش
Kapisa3
عنعنه باستاني نوروز از باستان تا الان از كرانه هاي باختر تا اقصاي خاور به شيوه هاي گوناگون و هر چند رنگينه و بوقلمون اما در اصل با مفهوم واحد و همگون رقم خورده است.
منشأ پيدايش نوروز به درستي معلوم نيست، اما قدمت اين روز را حد اقل سه هزار ساله قلمداد ميكنند كه قديمترين آيين ملي در جهان به شمار مي رود. در برخي از متون از جمله شاهنامه فردوسي و تاريخ طبري جمشيد و در برخي كيومرث به عنوان پايه گذار نوروز معرفي شده است.
به روايت شاهنامه جمشيد در حال گذشتن از آذربايجان دستور داد در آنجا تختي براي او بگذارند و خودش با تاجي زرين بر تخت نشست. با تابیدن نور خورشيد بر تاج زرين او جهان منور شد و مردم شادماني كرده آنروز را نوروز ناميدند.
ژنده بالا2
برخي روايات تاريخي آغاز نوروز را به بابليان نسبت ميدهد و در بعضي روايات از زردشت به عنوان بنيانگذار نوروز نامبرده شده. تجليل از نوروز در فرهنگ هاي مختلف به شگرد هاي متفاوت اما در اصل واحد صورت ميگیرد كه شمه يي از آن را به توجه خوانندگان ميرسانم:
نوروز در آذربايجان:
در آذربايجان از نوروز به عنوان عيد رسمي و ملي تجليل به عمل مي آيد و باري دولت به مناسبت نوروز 8 روز تعطيل رسمي اعلام كرد. در باره ي پيدايش نوروز در آذربايجان اسطوره ها و افسانه هاي گوناگون نقل شده. در يكي از روايات آمده كه: سياووش پسر كيكاووس نزد افراسياب رفت و تا آن حد مورد تفقد و پذيرايي و نوازش وي قرار گرفت كه افراسياب دخترش را به عقد وي در آورد. سياووش به پاس استقبال گرم از وی در ديار افراسياب ديوار بخارا را بنا نهاد، ولي دشمنان ميانه ي سياووش و افراسياب را طوري بر هم زدند كه افراسياب تصميم به قتل سياووش گرفت و پس از كشتن سياووش دستور داد جنازه اش را روي كنگره هاي ديوار بخارا قرار دهند. زردشتيان جسد وي را برداشته و در قدمگاه دروازه ي شرقي دفن كردند و مرثيه هاي بسياري در وصف سياووش و مرگش سرودند و در همين مرثيه ها روز دفن سياووش را نوروز ناميدند.
مردم آذربايجان پس از پايان چله خود را براي استقبال نوروز آماده ميكنند و از آن به عنوان عيد صلح، دوستي، وحدت و يكپارچه گي تجليل به عمل مي آورند.
نوروز در تاجكستان:
نوروز براي مردم تاجكستان به ويژه بدخشانيان آن سرزمين به مفهوم جشن ملي نياكان است كه براي سه روز آنرا بر گزار ميكنند. آنها از اين روز به عنوان رمز دوستي و زنده شدن كل موجودات ياد ميكنند و بنام «خيدير ايام» يعني جشن بزرگ معروف است. پيش از فرا رسيدن نوروز كودكان تاجكستان با برگزاري مراسم «گل گرداني» پيغام نوروز را به ديگران مي رسانند. اين مراسم يك هفته قبل از نوروز صورت ميگيرد. كودكان به خانه هاي مردم رفته با قرائت شعر هاي فارسي فصل بهار را به آنان شادباش ميگويند و در پاسخ صاحبان خانه ها به آنها مقداري گندم، نخود، نسك و يا شيريني اهدا ميكنند. كودكان اين مواد عيدي را به خانه يكي از دوستان مي برند و صاحب خانه برايشان غذاي نوروزي آماده مي كند. «آتش پرك»، «جفت براران»، «گل گشت»، برگزاري مراسم فرهنگي و كشتي گيري محلي از ساير برنامه هاي تاجكان در گراميداشت از نوروز ميباشد. مردم تاجكستان در ايام نوروز خانه تكاني مي كنند و پس از طلوع كامل خورشيد هر خانواده ميكوشد وسايل خانه را زودتر به برون آورده و يك پارچه قرمز را بالاي دروازه ي ورودي بياويزد. يكي از غذا هاي معروف تاجكستان در نوروز «باج» نام دارد كه در اين غذا كله پاچه ي گوسفند را با گندم پخته به ميهمانان پيشكش ميكنند.
نوروز در قزاقستان:
مردم قزاقستان نوروز را اعتدال بهاري دانسته به اين باور اند كه در اين روز ستاره هاي آسمان به نقطه ي ابتدايي ميرسند و همه جا تازه ميشود. در شب سال تحويل تا شب «قزير» صاحب خانه دو عدد شمع در بالاي خانه اش روشن كرده خانه تكاني مينمايد. مردم قزاق به اين باور اند كه پاك و تميز بودن خانه در آغاز سال نو باعث مي شود كه افراد خانه دچار بيماري و بدبختي نشوند. در شب نوروز دختران روستايي قزاق با آخرين گوشت باقيمانده از اسپ كه «سوقيم» نام دارد غذايي بنام «اويقي آشار» همراه با «آويز» مي پزند. در عيد نوروز جوانان يك اسپ سركش را زين كرده و عروسكي كه ساخته ي دست خودشان است را با آويختن زنگوله بر گردنش ساعت سه قبل از ظهر كه ساعت معيني از شب قزير است رها ميكنند تا مردم را به صداي زنگوله بيدار كند. عروسك در واقع نمادي از سال نو است كه آمدن خود را سوار بر اسپ به آگاهي همگان مي رساند. پختن غذايي بنام «نوروز گوژه» آش كه تهيه ي آن بمعناي خدا حافظي با زمستان و غذاهاي زمستاني ميباشد جزء آيين اين سرزمين است. اگر در نوروز باران يا برف ببارد قزاق ها آن را به فال نيك گرفته معتقدند سال خوبي خواهد بود. معروف ترين مسابقه ي نوروزي در قزاقستان «قولتوزاق» نام دارد كه بين گروه هاي مرد ها و زن ها برگزار مي شود، اگر برنده زن ها باشند قزاق ها آن سال را سال بركت و اگر برنده مرد ها باشند سال نا مساعد مي خوانند. «كوكپاد»، «آواردار يساق»، «قيزقوو» و «آلتي باقان» از انواع ديگر بازي هاي نوروزي در قزاقستان ميباشد. در عصر نوروز قزاق ها مسابقه ي «آيتيس» را برگزار ميكنند كه در واقع مشاعره ميباشد.
نوروز در تركمنستان:
در تركمنستان دو بار در سال نوروز جشن گرفته ميشود. يكي به تائيد سازمان ملل به عنوان جشن نوروز شناخته ميشود و ديگري عيد نوروز به عنوان احياء دوباره آداب و رسوم ديرينه مردم تركمنستان. به عقيده ي مردم تركمنستان جمشيد هنگامي كه به عنوان چهارمين پادشاه پيشداديان بر تخت سلطنت نشست آن روز را نوروز ناميد. در تركمنستان نوروز به عنوان جشن ملي به رسميت شناخته شده. مردم تركمنستان از نوروز با پختن غذا هاي معروف مانند «نوروز كجه»، «نوروز بامه»، «سمني»، «سمنو» و اجراي بازي هاي مختلف تجليل ميكنند كه مسابقات اسپ دواني، كشتي گيري و پرش از مشهور ترين آنهاست.
نوروز در قرغيزستان:
عيد نوروز در قرغيزستان تنها يكروز آنهم در روز اول يا دوم حمل تجليل ميشود. اگر حوت 29 روز باشد در اول حمل و اگر 30 روز باشد در روز دوم آن برگزار ميگردد. مراسم اين جشن ها را در شهر ها دولت و در روستا ها بزرگان و ريش سفيدان برگزار ميكنند. در قرغيزستان در اين روز غذاهاي معروف نوروزي چون «بش بارماق»، «مونتبرسگ» و «كادما» پخته ميشود و بطور رايگان به مردم توزيع ميگرد. از مشهورترين مسابقات نوروزي قرغيزستان سوار كاري ميباشد.
نوروز در ازبكستان:
مردم ازبكستان روز اول حمل را به عنوان عيد نوروز جشن ميگيرند. نوروز در ازبكستان از خانه تكاني آغاز ميگردد و در بعضي جا ها مردم طبق، بشقاب، كوزه و كاسه ي شكسته ي خود را دور انداخته ديگ ها را پر از آب باران حمل ميكنند. مردم در نوروز از شيره ي گندم سمنك مي پزند. در ازبكستان مردم نوروز را با عبور لك لك ها در آسمان تشخيص ميدهند و بعضي ها فال ميگيرند و پيشگويي ها ميكنند. دختران در اين روز قفل ها را به اشخاص داراي چندين فرزند ميدهند، زن هاي بي اولاد براي حامله شدن بر لب آب روان مي نشينند و كلوخ بر آب مي اندازند. از مسابقات نوروزي ازبكستان بزكشي و كشتي گيري را ميتوان نام برد.
نوروز در پاكستان:
در پاكستان نوروز را «عالم افروز» يعني روز تازه رسيده مي نامند. اين تقويم را در پاكستان جنتري ميگويند. در ايام نوروز قرائت اشعار نوروزي به زبان هاي اردو، دري و عربي در اين كشور مرسوم است.
نوروز در تركيه:
مردم عثماني كه تركيه ي امروز بخشي از آن امپراطوري به شمار ميرود عيد نوروز را به عنوان يكي از معدود ايام جشن ميگرفتند. در اين روز حكيم باشي، معجون مخصوصي كه «نوروزيه» ناميده ميشد به پادشاهان و درباريان تهيه مينمود كه اين معجون از چهار نوع ماده ي مخصوص تركيب ميشد و باعث شفاء بيماري ها و افزايش قدرت بدني انسان ميگرديد. نوروز تا نخستين سالهاي تشكيل جمهوري تركيه در ميان تركان اين كشور بر گزار ميشد، اما بتدريج اين مراسم اهميت پيشين خود را از دست داد تا اينكه در چند سال اخير بار ديگر دولت تركيه علاقمندي خود را به برگزاري اين روز با جشن ملي خواندن آن اعلام كرد. اكنون نوروز به عنوان عيد ملي به دانش آموزان تركيه معرفي ميشود. از ويژگي هاي تجليل نوروز در تركيه، نواختن پر سر و صداي سرنا و دهل و ايراد سخنراني هاي آتشين در كنار كپه هاي آتش ميباشد. پختن شيريني هاي خانه گي و غذا هاي خاص نوروزي نيز از ويژگي هاي مراسم نوروز در تركيه به شمار مي رود.
نوروز در عراق:
در عراق به مناسبت جشن نوروز 5 روز تعطيل رسمي اعلام شده. كرد هاي عراقي در نوروز به خانه ي كساني مي روند كه در طول سال عزيزان شان را از دست داده اند. اقوام ايزدي يا يزيدي عراق كه در شمال آن كشور سكونت دارند نيز از نوروز تجليل ميكنند.
نوروز در زنگبار:
به گفته ي خانم پرويز در زنگبار از صبح نوروز به پختن غذا شروع ميكنند. خويشاوندان همه در خانه ي يكي از ساكنان محل جمع ميشوند و باهم غذا ميخورند. براي عيد نوروز غذاي مخصوصي مي پزند كه آنرا «وارميسلي» مي نامند و در نوروز پختن شيريني و مرغ نيز مرسوم است.
نوروز در مصر:
جشن نوروز را قبطيان مصر هر سال در روز اول پاييز برگزار ميكنند كه روز اول آغاز سال در تقويم قبطيان است. قبطيان اين روز را بنام «نيروز» ياد ميكنند و به عربي آنرا «النيروز» مي گويند. نوروز مصري (قبطي) هر سال به آغاز فصل زراعي و زمانيكه رود نيل طغيان كرده زمين هاي اطراف خود را سيراب ميكند آغاز ميشود. روز اول ماه «توت» كه يكي از ماه هاي مصر باستان است روز نخست «نيروز» قبطيان محسوب مي شود. مردم مصر در نوروز آتش مي افروزند، بر يكديگر آب مي پاشند، به كارمندان دولت و خانواده هايشان لباس و پوشاك داده مي شود و مردم به همديگر هديه ميدهند. مقرضي مي گويد مردم مصر در مراسم نوروز از ميان خود مردي را بنام مير نوروز انتخاب ميكردند و او صورت خود را با آرد و يا ذغال مي پوشاند، سوار بر الاغ مي شد و جامه ي قرمز به تن كرده در كوچه و بازار ميگشت، اين مير نوروز از مردم طلب عيدي ميكرد و مانند مأمور ماليات دفتر مخصوصي در دست داشت. در صورت عدم دريافت پول و عيدي به صورت مردم آب مي پاشيد.
نوروز در ايران:
شايد پر شور ترين جشن نوروز در ميان همه ي ملل در ايران تجليل شود.
در ايران 10 يا 15 روز قبل از فرارسيدن نوروز سبز كردن گندم، عدس، سبزه، تيزك در خانه ها صورت ميگيرد. يكي دو هفته پيش از نوروز خانه تكاني با رفت و روب انجام ميگيرد و در مراحل بعدي تخم مرغ رنگ كردن صورت ميگيرد. براي تحويل سال همه اعضاي فاميل در يك اتاق سر سفره مي نشينند. پيش از هر چيز آيينه و قرآن در آن مي گذارند و بعد هفت سين را مي گذارند. هفت سين عبات است از: سمارق، سير، سنجد، سمنو، سكه، سركه و سبزي. در شيراز علاوه بر هفت سين هفت ميم را هم در سفره مي گذارند كه هفت ميم عبارتند از: مدني، مرغ، ماهي، ميگو، مسقطي، ماست و مويز بعلاوه ي كنگر، عسل، خرما، كره، پنير، كاهو، تخم مرغ رنگي. موقع تحويل سال همه ي اهل خانه با لباس نو بر سفره مي نشينند. اسپند دود ميكنند، از بامداد نوروز بازديد ها آغاز مي شود و رسم آنست كه به ديدار كسي كه از نظر سن و شخصيت بر ديگران مزيت دارد مي روند و تبريكي مي گويند و او هم عيدي كه شامل سكه يا پول است به آنها مي دهد. بعضي از محاسن سفيدان صبح عيد نوروز يك بشقاب گندم برشته كه شامل كنجد، شادانه، نخودچي و كشمش است به اضافه ي يك بشقاب نان شيرين تخم مرغ يا سكه به كوچكتر ها ميدهند.
سيزده بدر:
در ايران روز 12 حمل همه وسايل تهيه مي شود و هر چه از شيريني ها و آجيل ها باقيمانده براي صبح سيزده بدر آماده مي گردد كه البته همراه آنها سركه و كاهو نيز است. صبح سيزده ي حمل همه مردم دسته دسته عازم كوه ها و باغ هاي اطراف مي شوند و معتقدند كه در روز سيزده بدر نبايد در خانه ماند، زيرا اين روز نحس و بد يمين است. روز سيزده بدر از طلوع آفتاب تا پاسي از شب ادامه مي يابد.
نوروز درپارلمان اروپا
نوروز در اروپا:
تقويم نوروز سالیان متمادی از طرف کشور های جهان پذیرفته شده ومرعی الاجرا بوده ولی بعدا به دلایلی این ترتیب به هم خورد وانگلستان آخرین کشور اروپایی است که تقویم جدید را پذیرفته واز سال 1752 میلادی روز اول جنوری را بنا به تصمیم پارلمان آن کشور به عنوان روزاول سال مقرر داشت، اما تجلیل ومراسم سال نو به شکلی از اشکال میان اروپایییان هنوز باقیست وبرای تغیر دادن کلمات سپتمبر, اکتوبر, نوامبر ودسامبر که به زبان زردشتی به معنی هفتم , هشتم, نهم ودهم است هنوز فکری نکرده اند. امسال اتحادیه اروپا به تبعیت از تصمیم سازمان ملل مبنی بر ثبت نوروز در شمار روز های جهانی از آن در مقر اتحادیه اروپا تجلیل کرد و کریستن دوران معاون پارلمان اروپا در جشن نوروز سخنرانی کرد.
تقويم جلالي:
ساکنان آریانا درهنگام تدوین بخش اول اوستا ظاهراً جشن نوروز را در اول بهار برپا کرده اند، اما این جشن با گردش سال تغییر میکرد و در فصول مختلف سال تصادف مینمود. سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی درسالی که جشن نوروز به اول حمل رسید فرمان داد که جشن نوروز هرسال مقارن تحویل آفتاب به برج حمل تثبیت وبه این ترتیب تقویم جلالی را اساس گذاشت. ملکشاه سلجوقی مقرر نمود که هر چهار سال یک روز به تعداد ایام سال بیافزایند وسال چهارم را 366 روز حساب کنند سال شمسی حقیقی 365 روز 5 ساعت و 48 دقیقه و 64 ثانیه تثبیت گردید.
نوروز در افغانستان:
با آنکه عنعنات نوروزی دراطراف واکناف کشور به اشکال وشیوه های مختلف وجود دارد، اما درکلیت شباهت های عمومی به هم میرسانند، یکی از اشکال آمادگی به نوروز تر نمودن هفت میوه میباشد که چندروز قبل از ورود نوروز در خانواده ها آماده میشود. در دهات وروستاها هنگامیکه باران های بهاری جایش را به بادهای تند داده وبادها باشدت بر در ودیوار خانه ها میوزد، مردم افسانه در اين زمينه دارند که گويا عجوزک و نوروز خان میخواهند با هم ازدواج کنند، عجوزک درروزهای باد سروتن میشوید وخود را آماده میسازد تا با نوروز خان که در واقع منظور از روز نوروز است ازدواج نماید. اما نوروز با او ازدواج نمی کند. در برخی نقاط کشور دهقان ها دراین روز مراسم قلبه کشی برگزار مینمایند و از اینکه درروستاها و قرا وقصبات وسیله برای اعلان نوروز وجودندارد یکی از افراد قریه صدای دهل را بلند میکند ومردم با شنیدن آن دورهم جمع شده به سرور وشادمانی میپردازند. در بعضی نقاط کشور مردم دراین روز گاوهایشان را (پوره بدل) میکنند وجوانه گاوها را به اصطلاح زیر یوغ مینمایند که به این بهانه زمین ها قلبه میشوند و آنروز را روز قلبه کشی نیز مینامند. در روستاها ودهات زنان مرکبی سبز رنگ ساخته در نوروز با آن بالای کندوی آرد، خمیردان، روغن دان و بالای دروازه علامه مخصوص گذاشته «نیکی درآی بدی برآی» میگویند. روستاییان معتقدند که باگفتن این چندکلمه خیروبرکت به خانه های شان درسال نو وارد میشود. در بعضی جاها مردم درایام نوروز مرغ های کلنگی، کبک های جنگی وپرنده گان قفسی شان را به نمایش میگذارند. پهلوانان اسپان کوه پیکر شان را در معرض نمایش به مردم قرار میدهند و مسابقه بزكشي ميكنند. خانه تکانی از رسوم معمول میباشد که قبل از نوروز درخانواده ها اجرا میشود. زنان چندین روز قبل از نوروز به میله سمنک آمادگی میگیرند، دراین میله زنان دور دیگ سمنک جمع شده ترانه مشهور «سمنک در جوش ما کفچه زنیم» را با صدای بلند ویکجا با آهنگ دایره میخوانند. تازه داماد ها در نوروز به خانه نامزد هایشان در شهر ها ماهی و جلیبی و در روستا ها مطابق پیداوار وعنعنه دهات تحفه میفرستند. شب آخر سال در بعضی محلات مردم به اندازه توان شان غذایی به عنوان خیرات آماده نموده به مسجد روان می کنند و به خاطر خشنودی ارواح گذشته گان دعا مينمايند. در این شب محیط خانواده ها شادی خودرا ظاهراً حفظ میکنند و خانه ها و دهلیز را شام روشن نگهمیدارند چون نظر عوام الناس اینست که ارواح گذشته گان به خانه می آیند وباید اعضای خانواده را شادمان ببینند. شب سال نو مادران به پسران شان اشکال داس و وسایل دهقانی و برای دختران شان شکل مهتاب را از خمیر میسازند ودرتنور پخته مینمایند. یکی از مراسم نوروزی که درسراسر افغانستان عمومیت دارد برافراشتن علم در زيارت حضرت علي در شهر مزار و كارته سخي و توغ ها در مندوي كابل، در زیارت اوپيان آغا و سایر زیارت ها و مزارات میباشد، پس از نوروز میله های گل سرخ در مزار شريف، گل زرد در كوهستان، گل ارغوان در پاي مزار گلبهار و غیره تا چهل روز بعد از نوروز دوام می یابد. بزرگترین گردهمایی به خاطر برافراشتن علم درشهر مزار شریف افغانستان در روز میله گل سرخ در آرامگاه خلیفه چهارم اسلام حضرت علی (ک) صورت میگیرد که درآن صدها هزار نفر اشتراک مینمایند. یکی از اخلاص مندان اندرباب عظمت نوروز و مزار سخی بیتی گفته سروده که:
روزنوروزاست یاران جنده بالا میشود
ازکرامات سخی جان کور بینا می شود
امسال 300 میلیون انسان در سراسر جهان از نوروز تجلیل به عمل آورد و از چند سال به اینسو کشور های افغانستان، تاجکستان، ایران، ترکمنستان و غیره آنرا با حضور رؤسای جمهور کشور ها رسماً و مشترک تجلیل میکنند، هر گاه در این تجلیل مشترک در کنار رؤسای جمهور مظاهر مشترک تجلیل این روز چون غذا ها، مسابقات ورزشی و ویژه گی های فرهنگی این تجلیل در کشور هر سال در مراسم برگزاری مشترک به نمایش گذاشته شود و برنامه های آن بطور زنده از همه ی شبکه های تلویزیونی کشور های عضو به نمایش گذاشته شود، این کار از یکطرف به شکوهمندی هر چه بیشتر تجلیل از نوروز می افزاید و از طرفی با تبادله مشترکات برگزاری نوروز میان کشور ها به غنای فرهنگی این روز خواهد افزود. Ÿ

هله نوروز آمد، هله نوروز آمد


شماره 117/چهارشنبه 7 حمل 1392/ 27 مارچ 2013

Wahid-Hangama
هله نوروز آمد، هله نوروز آمد
جشن جمشیدی ما شاد و دل افروز آمد
هله نوروز آمد
***
در روز نو زمین زمان می خندد
گل گل همه گی دهان دهان می خندد
یک لحظه اگر به خنده لب باز کنی
همراه تو نفس آسمان می خندد
***
هله نوروز آمد، هله نوروز آمد
جشن جمشیدی ما شاد و دل افروز آمد
هله نوروز آمد
***
جشن سمنک شیره ی مهر آیین است
در سفره مان سعادت هفت سین است
کنگینه ی دل را به من تشنه بیار
انگور محبت چقدر شیرین است
***
هله نوروز آمد، هله نوروز آمد
جشن جمشیدی ما شاد و دل افروز آمد
هله نوروز آمد
***
آیینه و شمع و شربت نوروزی
دیدار و گل افشانی و کالا دوزی
گر چشمه ی چشم تشنه آید سویت
در آتش آه عاشقت می سوزی
***
هله نوروز آمد، هله نوروز آمد
جشن جمشیدی ما شاد و دل افروز آمد
هله نوروز آمد

بیا که بریم به مزار ملا محمد جان


شماره 117/چهارشنبه 7 حمل 1392/ 27 مارچ 2013

Mahwash-Salma
بیا که بریم به مزار ملا محمد جان
سیل گل لاله زار وا وا دلبر جان
***
سر کوه بلند فریاد کردم
علی شیر خدا را یاد کردم
علی شیر خدا یا شاه مردان
دل نا شاد ما را شاد گردان
***
بیا که بریم به مزار ملا محمد جان
سیل گل لاله زار وا وا دلبر جان
***
سخی شیر خدا دردم دوا کو
مناجات مرا پیش خدا کو
چراغهای روغنی نذرته میتم
به هر جا عاشقست دردش دوا کو
***
بیا که بریم به مزار ملا محمد جان
سیل گل لاله زار وا وا دلبر جان
***
نظرگاه گر رویم با تو نگارا
بگیریم دامن شیر خدا را
بگیریم تا خدا رحمش بیاید
نهیم بر چشم خود قلف طلا را
***
بیا که بریم به مزار ملا محمد جان
سیل گل لاله زار وا وا دلبر جان

ترانه سمنك


شماره 117/چهارشنبه 7 حمل 1392/ 27 مارچ 2013

سمنك در جوش ما كفچه زنيم
ديگران در خواب ما دبچه زنيم
***
سمنك نذر بهار اس
ميله شب زنده دار اس
اين خوشي سالي يك بار اس
سال ديگر يا نصيب
***
سمنك در جوش ما كفچه زنيم
ديگران در خواب ما دبچه زنيم
***
موسم عيش بهار اس
موجب شور و شرار اس
دخترا دورش قطار اس
همه جا سبز سبزه زار اس
***
سمنك در جوش ما كفچه زنيم
ديگران در خواب ما دبچه زنيم
***
بي شكر شيريني داره
خود به خود رنگيني داره
طعم چون شيريني داره
سال ديگر يا نصيب
***
سمنك در جوش ما كفچه زنيم
ديگران در خواب ما دبچه زنيم
***
تازه از جوش و خروش اس
سمنك در خود به جوش اس
اين خوشيي جامه پوش اس
عيد نوروز مبارك
***
سمنك در جوش ما كفچه زنيم
ديگران در خواب ما دبچه زنيم

۱۳۹۱ اسفند ۲۹, سه‌شنبه

رویداد های داغ روز های آخر سال 1391


شماره 116/ چهارشنبه 30 حوت 1391/ 20 مارچ 2013
گردآورنده: کاووس سیاووش

دولت افغانستان رهنمود جلوگيري از اذيت و آزار جنسي و هر نوع بر خورد تبعيض آميز را در ادارات دولتي اين كشور طرح كرد كه هدف آن ايجاد فضاي كاري امن و سالم براي كارمندان دولت خوانده شد.
***
رييس جمهور كرزي روز 24 حوت گفت هدف اظهارات اخيرش اصلاح رابطه ميان افغانستان و امريكا بود، نه تخريب آن.
***
موسسه ي الازهر خواستار از سر گيري روابط با پاپ شد. در پي انتخاب پاپ فرانسيس به رهبري كليساي كاتوليك، مشاور شيخ الازهر گفت كه اين مركز مايل است با واتيكان تحت رهبري پاپ جديد روابط بهتري داشته باشد.
***
جنرال دنفور فرمانده ي نيروهاي ناتو در افغانستان به فرماندهان تحت امرش گفت كه در پي اظهارات اخير رييس جمهور كرزي احتمال خطر به نيرو هاي امريكايي بيشتر خواهد شد و دستور داد تا اين نيرو ها تدابير امنيتي شديد اتخاذ كنند.
***
كميته ي بانوان فدراسيون فوتبال افغانستان به مناسبت روز جهاني زن مسابقات قهرماني فوتبال دختران كابل را برگزار كرد.
***
حد اقل 28 درصد دانش آموزان دختر افريقاي جنوبي به اچ آي وي مبتلا استند. در حاليكه اين آمار در دانش آموزان پسر تنها به 4 درصد ميرسد.
***
گزارشگران بدون مرز در روز جهاني مبارزه با سانسور انترنتي گزارشي را منتشر كرد كه در آن 5 دولت و 5 شركت را دشمنان اصلي انترنت خواند. در اين گزارش از كشور هاي ايران، چين، سوريه، بحرين و ويتنام به عنوان كشور هاي دشمن انترنت نامبرده شد.
***
هر ساعت 16 زوج در ايران از هم جدا مي شوند. بر اساس آمار مركز ثبت احوال ايران در ده ماه نخست سال 1391 بطور اوسط روزانه 381 زوج از هم جدا شده اند، يعني هر ساعت 16 زوج ايران از يكديگر طلاق ميگيرند. تهران با 90 طلاق در روز بيشترين آمار طلاق را در ايران دارد. ناتواني جنسي عمده ترين دلايل طلاق در ایران خوانده شده.
***
دولت مصر در پي نا آرامي هاي جزيره ي سينا حالت اضطرار را در آن شبه جزيره اعلان كرد.
***
وزارت دفاع افغانستان گفت تعداد كشته شدگان حمله ي انتحاري جوار وزارت دفاع 9 غير نظامي و 14 زخمي ميباشد. در همين حال مقامات امنيتي ولايت خوست اعلام كردند در حمله ي انتحاري در آن ولايت 9 نفر كشته شد كه يكتن پوليس و بقيه كودكان بودند. اين حملات در حالي صورت گرفت كه چگ هيگل وزير دفاع امريكا در كابل بود و كنفرانس مطبوعاتي مشترك موصوف با رييس جمهور كرزي پس از اين حوادث به دلايل نا معلوم لغو شد.
***
سرگي لاوروف وزير خارجه ي روسيه به بي بي سي گفت مطلقاً اين احتمال وجود ندارد كه مسكو به بشار اسد رييس جمهور سوريه بگويد كه از سمت خود كناره گيري كند. لاوروف گفت كه روسيه جزئي از بازي تغير رژيم سوريه نميباشد.
***
سناي امريكا انتصاب جان برنن را به سمت رياست مركزي اطلاعات امريكا (سي آي اي) تائيد كرد. تائيد آقاي برنن با 63 رأي موافق و 34 رأي مخالف به تصويب رسيد.
***
كريم خليلي معاون دوم رياست جمهوري افغانستان گفت كه شوراي عالي صلح بايد شفاف باشد.
***
بر اساس گزارش هاي دريافتي بي بي سي دولت آلباني به 201 نفر از اعضاي سازمان مجاهدين خلق كه در حال حاضر در اردوگاه آزادي در عراق به سر ميبرند پيشنهاد پناهندگي به آن كشور را نمود.
***
كورياي شمالي تهديد كرد كه عليه امريكا به حمله ي اتومي دست خواهد زد و جنگ كوريا را از سر ميگيرد.
***
سازمان پزشكان بدون مرز گفت در نتيجه ي دو سال درگيري شديد در سوريه خدمات درماني اين كشور نابود شده است.
***
جو بايدن معاون رييس جمهور امريكا به ايران هشدار داد كه ايالات متحده به دنبال جنگ نيست، اما همه گزينه ها و از جمله گزينه ي نظامي را روي ميز دارد.
***
در دومين پيروزي تيم ملي فتبال افغانستان در رقابت هاي چلنج كپ آسيا تك گل بلال آرزو تيم فتبال مغولستان را شكست داد و با شش امتياز در صدر گروه سوم اين مسابقات قرار گرفت.
***
دولت افغانستان از ايران خواست تا اجراي حكم اعدام شهروندان افغان را در ايران به تعليق در آورد.
***
اجساد پنج افغان كه به جرم قاچاق مواد مخدر در ايران اعدام شده بودند در منطقه ي كلفگان ولايت تخار منتقل و به خاك سپرده شد.
***
دادگاه استيناف ولايت بلخ مردي را به جرم تجاوز به يك دختر 5 ساله به اعدام محكوم كرد.
***
مقام هاي امريكايي گفتند از 8 تا 12 هزار نيروي ناتو بعد از سال 2014 در افغانستان باقي خواهد ماند.
***
پوليس پاكستان ملك اسحاق مؤسس و رهبر پيشين لشكر جنگوي گروه تندرو اسلامي را در خانه اش در پنجاب بازداشت كرد. اين گروه مسووليت حملات عليه هزاره هاي شيعه را در كويته ي پاكستان به عهده گرفته بود.
***
كميسيون اروپا گفت اسپانيا، فرانسه و پرتگال بر خلاف توافق قبلي خود با اتحاديه اروپا در كاهش هزينه هاي جاري كوتاهي كرده اند.
***
پوليس تركيه صد نفر را به اتهام ارتباط به گروه غير قانوني (جبهه ي انقلابي آزادي خلق) دستگير كرد. عمليات دستگيري در 28 شهر مختلف از جمله شهر هاي بزرگي چون استانبول، ازمير و انقره انجام شد. بيشتر بازداشت شدگان از رهبران ارشد و يا اعضاي (كنفدراسيون اتحاديه هاي كارگري بخش عمومي) بودند.
***
دولت عراق با عبور خط لوله ي انتقال گاز طبيعي ايران به سوريه از خاك عراق موافقت كرد. اين قرار داد ده ميليارد دالري به ايران اجازه ميدهد كه گاز ميدان پارس جنوبي را به عراق و سوريه و يا خريداران ديگر انتقال دهد. ايران با احداث اين خط لوله روزانه بيست و پنج ميليون متر مكعب گاز به عراق صادر ميكند.
***
دادستاني فدرال آلمان عليه دو نفر به دليل فروش و قاچاق ده ها موتور قابل استفاده در هوا پيماي بدون سرنشين به ايران اعلام اتهام كرد.
***
عربستان سعودي پس از آنكه سريلانكا سفير خود را از رياض فراخواند به اقدام متقابل دست زد. سريلانكا در واكنش به اعدام يك شهروند اين كشور در عربستان سعودي سفيرش را فراخواند.
***
زنان قوم هزاره ي پاكستان مانع دفن اجساد قربانيان بمب گذاري مرگبار در يك مركز تجاري در شهر كويته شدند.
***
اكادمي پزشكان بريتانيا خواهان وضع قوانين سختگيرانه تري براي مبارزه با چاقي مفرط در اين كشور شد.
***
آويكيدور ليبرمن وزير خارجه ي سابق اسرائيل به اتهام كلاهبرداري و خيانت در امانت به دادگاهي در بيت المقدس حضور يافت.
***
حامد كرزي رييس جمهور افغانستان اعلام كرد كه نيروهاي افغان حق ندارند پس از اين در عمليات نظامي از نيرو هاي بين المللي مستقر در اين كشور درخواست كمك هوايي كنند.
***
وزارت صحت افغانستان از ميان يكصد و هشتاد و دو بيمارستان خصوصي جلو هشتاد و هفت بيمارستان را بدليل سرپيچي از قوانين و بي توجهي به استاندارد ها و فعاليت بدون مجوز گرفت.
***
وزارت ماليه افغانستان كابل بانك را به فروش گذاشت و از پنج شركتي كه قبلاً داوطلب خريد آن شده بودند تنها يك شركت داخلي حاضر به خريداري اين بانك ماند.
***
پوليس پاكستان از كشته شدن دست كم شصت نفر در اثر انفجار در شهر كويته در جنوب شرق اين كشور خبر داد.
***
به اثر انفحار شديد در برابر مسجد شيعيان شهر هنگو در نزديك مرز با افغانستان به گزارش پوليس پاكستان بيش از بيست تن كشته و دست كم سي نفر زخمي شدند.
***
در مقابل ساختمان سفارت امريكا در انقره پايتخت تركيه انفجار رخ داد. به اساس گزارش ها اين انفجار انتحاري بود و به اثر آن دست كم دو نفر كشته شدند.
***
نورودوم سيهانوگ پادشاه سابق كامبوج در گذشت. جسد وي طي تشريفاتي از كاخ سلطنتي تا محل سوزاندن جسد در يكي از پارك هاي پونومپن تشيع شد.
***
كاترين اشتاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا با انتشار بيانيه يي از گزارش هاي مربوط به موج جديد بازداشت روزنامه نگاران، سردبيران و حمله به پنج دفتر روزنامه در ايران ابراز نگراني كرد.
***
روزنامه نيويارك تايمز نوشت كه هكر هاي چيني در چهار ماه اول سال گذشته ي ميلادي مكرراً به كمپيوتر هاي آن روزنامه نفوذ كرده اند.
***
ب ک ک حزب كارگران كردستان تركيه گزارش رسانه هاي تركيه مبني به خروج پيكار جويان آن گروه را از تركيه رد كرد.
***
گروه ناظر حقوق بشر سوريه كه مركز آن در لندن است از كشف اجساد ده ها مرد جوان در نزديكي حلب خبر داد.
***
جنرال عبدالفتاح السيسي فرمانده نيروهاي مسلح مصر هشدار داد كه بحران سياسي كنوني ميتواند به نابودي (مصر) كشور منجر شود.Ÿ

نگاهی به زندگی یکصد دانشمند بزرگ جهان


شماره 116/ چهارشنبه 30 حوت 1391/ 20 مارچ 2013
4
از کتاب: 100 دانشمند بزرگ
تلخیص و نگارش: کاووس سیاووش
رابرت کخ

رابرت کخ از بنیانگذاران علم باکتری شناسی است به دلیل مطالعاتش درباره ی بیماری سل جایزه نوبل را گرفت. او بر روی سل. وبا سیاه زخم مطالعات وسیعی انجام داد. او روش کشت میکروبها را در آزمایشگاه برای تولید واکسین ابداع کرد واین روش هنوز کاربرد دارد.
***
ویلهام کنراد رونتگن

فیزیکدان آلمانی، رونتگن اشعه ی ایکس را کشف کرد که به نام اشعه رونتگن هم خوانده می شود. رونتگن از آن جا که فکر می کرد این اشعه به نور مربوط نیست آن را اشعه ی ایکس یا نامعلوم نامید. رونتگن نخستین عکس اشعه ی ایکس را هم درست کرد که استخوانهای دست همسرش را نشان می داد.
***
ایوان پیتروویچ پاولوف

عصبشناس، فیزیولوژیست، روانشناس و پزشک روس است. پاولف برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی شد. شهرت وی بیشتر از کارهای او در زمینه بازتاب شرطی ناشی میشود.
او طی یک آزمایش معروف ، ثابت کرد که بزاق دهان سگ گرسنه ای که همزمان با صدای زنگ در برابر گوشی قرار می گیرد ترشج می شود حتی در فقدان وجود گوشت و با شنیدن صدای زنگ بازهم به ترشح بزاق ادامه خواهد داد. پاولف ثابت کرد سا مانه ی عصبی نقش مهمی در هضم غذا ایفا می کند.
***
سیگموند فروید

این روانشناس در سال 1856 در اتریش بدنیا آمد که بنیانگذار تحلیل روانی (سایکو آنالیز) شناخته می شود که سعی میکرد برای بیماران ذهنی خود فرایند ناخود آگاه را روشن سازد. به اعتقاد او آشفتگیهای ذهنی بیشتر بخاطر سرکوب و مخفی شدن خاطرات آنها میباشد و این بیماری ها بخاطر بیان نکردن عواطف و احساسات به وجود می آیند (مثل خشم، ترس). او بخاطر دانستن علت درد بیماران خود آن ها را هیپنوتیزم میکرد و همچنین شیوه ی دیگری غیر از هیپنوتیزم هم بکار می برد که همانا تجزیه و تحلیل کردن خواب های بیمارانش بود.
***
ماکس پلانک

ماکس کارل ارنست لودویگ پلانک پدر فزیک نوین در سال 1858 در آلمان متولد گردید. او نظریه ی کوانتوم را گسترش داد (کوانتوم به نوع رفتار ذرات ماده و خواص ماده که منجر به جذب یا دفع انرژی می شود میپردازد). این نظریه به اصل اینکه ماده و انرژی هر دو هم مانند ذرات مادی و هم موج رفتار میکنند بنا نهاده شده. موصوف در سال 1918 برنده جایزه نوبل فزیک شد.
***
توماس هانت مورگان

توماس هانت مورگان متولد سال 1866 در امریکا میباشد که بخاطر ارایه ی نظریه ی نقش کروموزمها در وراثت معروف شد. او توضیح داد که کروموزمها اجسامی ریز و رشته مانند استند که ژنها یعنی عامل وراثت را حمل میکنند. همچنین او متوجه شد که ژنها در خط مستقیم روی کروموزمها قرار میگیرند. وی ابتدا اعتقادی به نظریه مندل در باره ی وراثت نداشت، اما بعد از آزمایش مگس میوه (دورسوفیلا) نظرش تغیر کرد. مورگان در سال 1933 جایزه ی نوبل در فیزیولوژی و طب را گرفت.
***
ماری کوری

ماری کوری در 1868 در شهر وارسا کشور پولند دیده به جهان گشود. او نخستین دانشمندیست که دو بار جایزه نوبل را گرفت. او و شوهرش پیری کوری عناصر پلوتونیم و رادیوم را کشف کردند. این زوج دانشمند به اتفاق هم در سال 1903 جایزه ی نوبل فزیک را برای کار بر روی تشعشع (که نخستین بار هنری بکرل آن را کشف کرده بود) دریافت کردند. مادام کوری در سال 1911 باز هم و این بار در رشته کیمیا جایزه ی نوبل را گرفت.
***
آلبرت انشتین

این دانشمند بزرگ در سال 1879 در آلمان به دنیا آمد. نظریه ی خاص و عام نسبیت او سنگ بنای علوم جدید است. انشتین در نظریه خاص نسبیت ثابت کرد کهE=mc2 ه E)معادل انرژی،mجرم هر جسم وcسرعت نور است). این فرمول ثابت می کند که جرم می تواند به انرژی تبدیل شود، نظریه ای که در زمان خود به شدت رد شد و به همین دلیل انشتین جایزی نوبل را برای کار بر روی فوتو الکتریک گرفت نه به دلیل نظریه ی نسبیت!Ÿ

۱۳۹۱ اسفند ۲۲, سه‌شنبه

اخ بار!


شماره 115/چهارشنبه 23 حوت 1391/ 13 مارچ 2013
کوه بچه
رمه هاي گوسفند در جاده هاي شهر نهالان نو غرس شده را نابود ميكنند
با سرازير شدن رمه هاي گوسفند به جاده هاي شهر كابل نهال هايي نابود مي شوند كه در سال نو بخاطر سرسبزي در كنار جاده ها غرس شده. مالكان اين رمه ها از جاده ها و سركهاي پايتخت به عنوان چراگاه در حالي استفاده مي كنند كه صد ها هزار نهال بخاطر سرسبزي شهر غرس ميگردد و با سرازيز شدن اين رمه ها نابود مي شوند.
مالكان اين رمه ها زباله داني هايي را كه در اطراف و اكناف شهر گذاشته شده به روي زمين خالی نموده مواد آنرا طوري پراگنده مي سازند كه با استفاده ي گوسفندان از آن بار ديگر محيط زيست آلوده به آشغال و مواد آلوده مي شود.
***
موتر هاي با عكس هاي مقام تراز اول در شهر گشت و گذار مي كنند
بعضي اوقات موتر هايي در شهر كابل ديده ميشوند كه در شيشه ي پيشروي آن عكس رييس جمهور و يا معاونانش نصب ميباشد.
مردم شهر ميپرسند در حاليكه مطابق قانون اساسي همه ي موتر هاي دولتي تحت امر رييس جمهور قرار دارند، اين امتياز بخشيدن به بعضي از وسايط آنهم در حالت عادي بخاطر چيست؟
بعضي ها ميگويند شايد اين كار بخاطر سوء استفاده از نام مقام رياست جمهوري صورت گيرد و برخي از شهروندان به اين باور اند كه با مشاهده ي چنين تبعيض ساير موتر هاي دولتي احساس بي پناهي و بي دفاعي مي كنند.
موتر هاي گارد محافظ رييس جمهور با داشتن كارت و در وظايف براي هيچكس سوال بر انگيز نيست اما اينكه يك موتر در كنار جاده با تصوير رييس جمهور و يا معاونانش ايستاده معلوم نيست ضرورت چنين بزرگنمايي چيست؟ در گذشته پس از سقوط حكومت نجيب تنظيم ها و فرماندهان موتر ها را با عكس ها و بيرق هاي تنظيم مربوطه ي شان آراسته در شهر به حركت مي آوردند و در دوره ي طالبان در شاهراه ي كابل- جلال آباد غوندي وجود داشت كه در آن نوشته شده بود «د امير المومنين غوند» و اكثر عابرين از ديدن آن لوحه لبخند طنز آميزي مينمودند، اما اينك در دوره ي قانون اساسي و دموكراسي هيچكس نميداند چنين مسايل چرا روي ميدهد؟
***
انعكاس يك فير راكت طالبان در رسانه ها
تعدد و تكثر رسانه ها اگر از يكطرف باعث افزايش نقش جامعه ي مدني و فشار افكار عمومي از جهت مثبت بر دولت گرديده از جانب ديگر روال يكنواخت پوشش خبري اين رسانه ها به بزرگنمايي طالبان انجاميده.
اگر در يك جاده انفجار كوچكي صورت گيرد كه حتا تلفات جاني و مالي هم نداشته باشد، اين حادثه چون بمب در سي و چند رسانه ي تصويري پايتخت و چند صد رسانه ي صوتي و چاپي مركز و ولايات و چندين رسانه ي جهاني طوري انفجار ميكند كه هر رسانه آنرا حد اقل در يك شبانه روز دو بار منتشر ميكند و در هر بار نام سخنگوي طالبان و نام طالبان به كرات در برابر حكومت بزرگ نشان داده ميشوند.
اگر در سال 1391 كه روز هاي آخر آن سپري ميشود تعداد كلمه ي طالبان و نام سخنگوي طالبان را كه در رسانه هاي تصويري، صوتي و چاپي دولتي، آزاد، داخلي و خارجي منتشر شده بشماريم شايد يك رقم درشت و عجيبي از آن بدست آيد كه زمینه آن در فضاي آزادي بيان براي طالبان از امکانات دستگاه دولت افغانستان نا آگاهانه مساعد شده است.Ÿ

۱۳۹۱ اسفند ۱۸, جمعه

به پيشواز روز جهاني زبان مادري

شماره 114/ چهارشنبه 16 حوت 1391/ 6 مارچ 2013
زبان
سانسور
اولی: هوش کو که به اصطلاحات زبانت حرف نزنی ورنه زبانت را میبرند
دومی: برو برادر آن دور را (اَو) برد و (خَو) برد که زبان میبریدند و واسکت میبریدند و دست و پا میبریدند، ما مطابق قانون اساسی آزادی بیان داریم و به زبان خود حرف میزنیم به کس چی؟ این حق ماست نشنیده ای که گفته اند هر طفل هفت ساله گرامر مکمل زبان خود میباشدکه میتواند در چوکات آن سخن بگوید.

آینده جوانان رانده شده از کانکور


شماره 114/ چهارشنبه 16 حوت 1391/ 6 مارچ 2013


ديپلوم

۱۳۹۱ اسفند ۱۶, چهارشنبه

جوانی کجایی که یادت بخیر

شماره 114/ چهارشنبه 16 حوت 1391/ 6 مارچ 2013
گوگوش- كامبيز
آیا باورتان خواهد شد که در عکس بالا خانم گوگوش و فرزندش کامبیز را می بینید؟

استاد عبدالوهاب مددی پس از سالها مهاجرت به وطن برگشت و آهنگ «وطن عشق تو افتخارم» را در برنامه ستاره افغان تلویزیون طلوع چنان در میان شور و هلهله حاضرین تالار پر حرارت اجرا کرد که گویی دوباره جوان شده بود. وطن چه شوری دارد و خدا هیچکس را از عشق و شور وطن بی نصیب نکند

شماره 114/ چهارشنبه 16 حوت 1391/ 6 مارچ 2013
مددي2

نگاهی به زندگی یکصد دانشمند بزرگ جهان


شماره 114/ چهارشنبه 16 حوت 1391/ 6 مارچ 2013
3
از کتاب: 100 دانشمند بزرگ
تلخیص و نگارش: بابک سیاووش
جوزف پریستلی
ژوزف پریستلی
ژوزف پریستلی فیلسوف انگلیسی بود که چند گاز از جمله اکسیژن ونیتروژن شد. ژوزف اکسیژن را با حرارت دادن اکسید سیماب قرمز به دست آورد ژوزف با حل کردن ((هوای ثابت)) در آب،آب کربنات دار یا سودا را تولید کرد. پریستلی در کنار این در گیر مسایل سیاسی روزگار خود بود حمایت او از انقلاب فرانسه منجرشد به غارت خانه،کتابخانه و آزمایشگاه اوشد. او به ایالت متحد رفت و مابقی عمر خود را در آنجا گذارند.
***
انتوان
آنتوان لوران لاووازیه
دانشمند فرانسوی و بنیانگذار کیمیا ی (شیمی)نوین بود. وی نخستین کسی بود که ترازو را جهت سنجش و تحقیق در فعل و انفعالات کیمیایی (شیمیایی) در آزمایشگاه وارد عمل کرد و تجربه و سنجش توأم با نتیجه گیری صحیح را پایه و اساس این علم قرار داد.
همچنان اکسیژن را به نام امروزین آن نامید و سامانه نامگذاری جدید عناصر را پایه گذاری کرد. بسیاری از نامهایی پیشنهادی آنتون از جمله اسید سولفوریک، سولفات و سولفیت هنوز مورد استفاده است. او ثابت کرد اکسیژن برای جانوران وگیاهان نقش مهمی را دارد و گازی را که کشف کرده بود هیدروژن نامید.
***
مارکیز
مارکیز دوپیر- سیمون لاپلاس
ستاره شناس و ریاضیدان فرانسه یی بود، به دلیل کندوکاو در وضعیت منظومه ی شمسی معروف شده است. مارکیز با استفاده از قانون جاذبه توضیح داد که چرا سیارات در بعضی موارد از مدار خود منحرف می شوند. او کشف کرد منظومه شمسی زمانی تشکیل شد که توده ی گاز و غبار میان ستارگان سرد وبه هم فشرده شد. این نظریه مبنای تحقیقات جدید بر روی منشاء ستارگان شد.
***
dave9/people/batch6/2
جان دالتون
جان دالتون کیمیا دان (شیمیدان)و فیزیکدان بریتانیایی بود. معروفیت او بیشتر بخاطر پیشگامی او در نظریه اتمی است.
طبق این نظریه ، تمام مواد از ذرات ریزی تشکیل شده اند که غیر قابل تقسیم اند . او این ذرات را اتم نامید. او شرح داد که اتم هر عنصر به خصوص وزن مشخصات بخصوص همان عنصر را دارد. او از کوررنگی رنج می برد ، در باره ای این بیماری تحقیق کرد ونخستین مقاله علمی در باره ی این بیماری را که بعداً دالتونیسم نام گرفت، منتشر کرد.
***
یوهان مندل
یوهان گرگور مندل
به عنوان پدر دانش ژنتیک نوین شناخته شده است. او توانست قوانین حاکم بر انتقال صفات وراثتی را که حاصل آزمایشهایش روی گیاه نخود معمولی بود، شناسایی کند. او ثابت کرد خصوصیات دانه های نخود ارثی است مندل این نظریه را ثابت کرد که والدین خصوصیات خود راازطریق حاملی که ژن نامیده می شود به فرزندان خود منتقل میکنند.
***
لویی پاستور
لویی پاستور
یکی از معروف ترین و بزرگترین میکر وبیولوژیستهای جهان پاستور است که کشفیات به جاماندنی در زمینه ی علوم پزشکی انجام داد. اونقش موجودات ریز (مانند باکتریها) را درشیوع بیماریها وترشیدگی غذاها کشف کرد. او روشی به نام پاستوریزه کردن ابداع کرد که از گرما برای کشتن موجودات ریز استفاده می شد. بعد ها برای مقابله باوبای مرغی و سیاه زخم واکسن ساخت (کلمه واکسن توسط او ابداع شد) اولین واکسن هاری راهم او ساخت و با آن پسری را که توسط سگ گاز گرفته شده بود معالجه کرد.Ÿ
بقیه در آینده