شماره (194)چهارشنبه 9 میزان 1393 / 1 اکتوبر 2014
یه بهانه هشتاد و چهارمین سالروز لتا منگیشکر
لتا منگیشکر نخستین فرزند دومین همسر دینانات منگیشکر، در 28 سپتامبر سال 1929 در منطقه ی سیک شهرک اندور ایالت مدهیا پردیش به دنیا آمده، مادرش سهدا متهی نام داشت.
پدر لتا اصلاً از شهر گوا، از متصرفات پرتگال در آن وقت بود. لتا جی سه خواهر و یک برادر داشت.
پدر لتاجی كه خود هنرمند ناتک و تیاتر بود، او را به سن پنج سالگی در تیاتر به کار گماشت و او تمرین آواز خوانی را نیز در همین وقت شروع کرد.
لتاجی زمانی که در سنگیت ناتک کار میکرد اولین درس های موسیقی را نزد پدرش می آموخت.
پدرش از هما ن ابتدا مخالف آواز خوان شدنش در فیلم ها بود.
لتا جی اولین آهنگ خود را به زبان مرا تهی برای فلمی بنام kuti hasal در آغاز سال ۱۹۴۲ سرود.
ولی در آخرین لحظات آوازش از فیلم حذف گردید.
پدر لتا جی در سال ۱۹۴۲ از یک بیماری قلبی فوت کرد، و مسؤولیت تمام فامیل به دوش او گذاشته شد، او برای امرار معیشت خانواده، تصمیم گرفت كه با ادای نقش های کوچکی در فیلم های مراتهی و هندی امرار معاش نماید. ولی دست آوردش در این گستره ناچیز بود.
لتا جی كه بعد ها نامهای چون ملکه میلودی، بلبل دنیا و… را کمایی کرد و هنرمندی گردید كه هیچکس را توان رقابت با او نبود، در حال فقر و تنگدستی در تلاش روزی بود.
او در سال ۱۹۴۵، با میانجیگری و واسطه غلام حیدر، نزد s.mukar ji رفت. حیدر از مکرجی تقاضا نمود كه در فیلم هایش یکی دو آهنگ لتا جی را قبول کند. نامبرده پس از شنیدن آواز لتا جی با خشم و سبکسری آنرا رد نمود.
خود لتاجی در این مورد گفته است: « حیدر صاحب در حالیکه دست مرا گرفته و به طرف ایستگاه راه آهن روانه بود گفت: بیا لتا جان كه برویم، ولی بیادت باشد كه یکروز فیلم و آهنگ سازان برای اینکه برای شان بخوانی به پاهایت خواهند افتید.»
لتا جی به پاسخ این پرسش كه چرا هنر پیشه سینما یا تیاتر نشد گفته است که: « از همان اول از » میک اپ » خوشم نمیآمد در گریه و خنده خراب میشد باید هر لحظه تازه میشد، آدم را آزار میداد.» پیرامون رقابت هایش بویژه با آشا بهوسلی خواهرش، لتا جی گفت:
«آشا مانند اولاد منست من با او رقابت ندارم اما شوهرش نمیدانم چرا در اوایل از من خوشش نمی آمد.
او ۱۲ سال اجازه نداد كه آشا را ببینم من آشا را دوست دارم.
نخستین تخلص لتا جی، «هریدایا» بود. پدرش به خاطریکه نام شهر زاد گاهش در گوا، «منگیشی» بود، نام خانوادگی را به «منگیشکر» تبدیل نمود.
لتا منگیشکر كه آواز خوانی را با قبول محنت و محرومیت در سیزده ساله گی آغاز کرد، در موجودیت حریفان نامداری چون شمشاد بیگم، نورجهان بیگم، گیتا رای ،ثریا و زهرا بایی امبلی والی، موزیک سازان در اوایل کمترین آهنگ خود را جهت اجرا به او میدادند، پس از چند سال محدود اوضاع قسمی بدل شد كه کمتر موزیک سازی آهنگهای خود را به غیر از لتا جی به دیگران میدادند.
لتا جی تا سال ۱۹۸۴ جمعا سی هزار پارچه آهنگ سروده بود كه این رقم در سال ۱۹۹۶ به ۴۵۰۰۰ و تا امروز به زیاد تر از پنجاه هزار آهنگ به زبانهای گوناگون مردم هندوستان رسیده است.
برخی روایت های جدید این تعداد را شصت هزار میگوید.
بهر صورت لتا جی با سرودن پنجاه هزار آهنگ یا بیشتر از آن، ریکا رد دار «آواز خوان دارای بیشترین آهنگ در طول تاریخ جهان» میباشد.
لتا جی اولین آهنگ به زبان اردو را از فیلم «آپ کی سوا می» سرود. او به همراهی اشا و نور جهان بیگم در فیلم «بری ماه» در سال ۱۹۴۷ نقش ادا کرد. او در اوایل از نور جهان تقلید میکرد ولی بسیار زود روش مستقل خود را اتخاذ نمود.
لتا جی با سرود معروف «ایی گا، آنی والا» در سال ۱۹۴۸ بر پله ی نخستین شهرت پا گذاشت، این آهنگ از فیلم «محل» به هرویینی مدهو بالا هنرپیشه زیبای بالیود، بود.
در ابتدا لتا جی دارای لهجه ی مهارا شترایی بود كه بیشترینه مورد ایراد دلیپ کمار هنر پیشه ی نامدار قرار گرفت.
لتا جی با فراگیری دقیق درس های ارد و از نزد معلمی بنام شفیع این کمبود را رفع کرد.
بعد از فیلم محل لتا جی با سرودن آهنگ های فیلم های « دلاری ۱۹۴۹، برسات و انداز ۱۹۴۹ » بر پله های ناموری یکی پس از دیگر بالا شد.
هنرمندان آواز خوان مرد مانند طلعت محمود، مکیش، محمد رفیع، منادی و پسان تر ها مهندر کپور و کیشور کمار همه و همه در صدد دوگانه خوانی با لتا جی بودند.
لتا جی طی این سال ها علاوه از آواز خوانی به زبانهای گوناگون سرزمین افسانوی بهارت (هند) در دیگر گستره های هنری نیز استعداد خود را آزمود.
در سال ۱۹۵۵ موزیک آهنگ های فیلم مرا تهی بنام «رام رام پهون» را ساخت.
و پسان تر (سالهای ۶۳ – ۶۵ – ۶۹) برای سه فیلم دیگر مراتهی نیز موزیک ساخت. همچنان او در همین سالها تولید (پرودیسری) یک فیلم هندی و سه فیلم مرا تهی را نیز به گردن گرفت و انجام داد.
انگیزه ی این که چرا لتا جی ازدواج نکرد را، برخی از روزنامه نگاران هندی، یک عشق ناکام عنوان کرده اند.
گفته میشود لتا جی در ایام جوانی و اوج شهرت عاشق طلعت محمود، غزلخوان مشهور هند شد که تا مدت طولانی اظهار نتوانست ولی زمانی که اظهار کرد، از جانب معشوق شیوه بی تفاوتی یافت که این امر با عث ورشکستگی او در زندگی شد.Ÿ
انترنت
