2
اوت 4, 2015
شماره (238) چهارشنبه (14) اسد (1394) / (5) اگست (2015)
وقتی از کارشناسان امور اقتصادی می شنویم که در حدود 8 میلیارد دالر سرمایه افغانها در امارات سرمایه گذاری شده و ثروتمندان و قدرتمندان افغانستان در قصر خلیفه و محلات اشراف نشین دبی لانه و خانه ساخته اند و وقتی بعضی سرمایه داران اعتراف میکنند که چند صد میلیون دالر سرمایه دارند و با این حال از روی ویرانه های شهر با غرور و تکبر و با تبختر بوق کر کننده قطار اسکورت شان میگذرند، این وضعیت قارونی ثروتمندان و قدرتمندان مردم بیکار، بیمار، آواره، بی پناه و در بدر افغانستان را که با تن سرد، دل پر درد و رنگ زرد از بام تا شام با شکم گرسنه و پای برهنه به دنبال یک لقمه روزی حلال سرگردان اند تا سرحد بی نهایت از این قشر منزجر و متنفر میسازد.
خانه آن سرمایه دارانی آباد که روزگاری در شرایطی که یک بر هزار سرمایه های این قشر تازه به دوران رسیده را نداشتند بخاطر کاریابی مردم فابریکه ها، کارگاه ها و دستگاه های کاریابی ساختند، توجه خوانندگان را به ادامه «گریه بر فابریکه های ویران افغانستان» جلب میکنیم که از جغرافیای صنعتی افغانستان تألیف پوهاند حمیدا لله امین استاد دیپارتمنت جغرافیای فاکولته زمین شناسی اقتباس شده است:
***
فابریکه نساجی بگرامی:
از موسسات دیگر و مولد منسوجات نخی در کشور فابریکه بگرامی است امور ساختمانی آن به تاریخ نهم سنبله سال 1346 بحیث یک تصدی دولتی در انتهای شرقی شهر کابل آغاز یافت و در سنبله 1348 بطور امتحانی در حمل 1349 به فعالیت اساسی آغاز نمود . سروی این فابریکه بنابر موافقتنامه همکاری اقتصادی و تخنیکی تاریخی 24 مارچ 1965 بین افغانستان و چین بعد از مطالعه ولایات کابل، قندهار، هرات ، بغلان و پروان وبادر نظر گرفتن عوامل مختلف در سرطان سال 1344 آغاز و بعد از یازده ماه انجام یافت. سرمایه ابتدایی آن 590 میلیون افغانی بود که از آنجمله 186 میلیون افغانی آنرا قیمت اعمار فابریکه 274 میلیون افغانی را ارزش ماشین آلات و 130 میلیون افغانی را سرمایه دورانی تشکیل میداد.
مواد خام فابریکه که دارای شعبات نختابی ، بافت و رنگ آمیزی میباشد و دریک ساحه 44 جریب زمین اعمار گردید ه است از صفحات شمال و غرب کشور تهیه میشود علاوه بر آن فابریکه بگرامی دارای سه چاه عمیق هر کدام به ظرفیت تولید ی 40 لیتر آب در ثانیه برای رفع ضروریات فابریکه که در یکساعت از 270 الی 350 تن میباشدآب تهیه می کند فابریکه دارای دستگاه بخار که دارای چهار تانک بوده و هرکدام آن با استفاده از زغال سنگ کرکرفی ساعت چهارتن بخار را تولید مینماید نیز میباشد حالآنکه مصرف برق فابریکه به 2300 کیلوات فی ساعت میرسد از طریق شبکه پلچرخی به فابریکه میرسد.
ظرفیت مجموعی تولید نخ این فابریکه در سال 1352 باداشتن 50 پایه ماشین ویا 20400 دوک نختابی در سه وقت کار روزانه به 12621 کیلو گرام وسالانه به 2865 تن میرسید همچنان ظرفیت تولید دستگاه بافت باداشتن 616 پایه ماشین روزانه به 55900 متر و سالانه به14.5 میلیون متر پارچه مختلف بالغ میگردید در حالیکه ظرفیت دستگاه رنگ آمیزی آن 15 میلیون متر در سال بوده است شعبات تخنیکی دستگاه عبارت بودند از دستگاه بخار بظرفیت 16 تن فی ساعت ، دستگاه تهویه ، ورکشاپهای ترمیم و دستگاه برق و آبرسانی . در همین سال تعداد مجموعی کارگران آن بشمول مامورین اداری وفنی به 2305 نفر میرسید . پروگرام توسعوی این فابریکه که برای تولیدات آن بازار مساعد فروش در داخل و خارج کشور وجود داشت با مصرف 108.8 میلیون افغانی که زمینه جذب 500 نفر کارگر دیگر را نیز فراهم مینمود در 28 قوس 1353 ( 19 دسامبر 1974 ) آغاز و در حوت 1354 ( فبروری 1976) تکمیل گردید. به این ترتیب بر علاوه یک دستگاه مکمل رنگ آمیزی که با 88 پایه ماشین در سه وقت کار ظرفیت تولید 60 میلیون متر پارچه را در سال دارابود تعداد دستگاه های بافت آن با نصب 240 پایه ماشین جدید به 856 پایه افزایش یافت. همچنان موازی با آن تعداد کارگران فابریکه بشمول مامورین اداری وفنی که درسال 1351 به 1956 و در سال 1354 به 2735 نفر میرسید در سال 1355 به 3026 نفر و در سال 1356 به 3330 نفر افزایش یافت که از آنجمله 231 نفر آنها از طبقه اناث بودند.
تولیدات سال 1355 فابریکه بگرامی به 6175616 1متر پارچه و 300755 کیلو گرام نخ میرسید که از مدرک فروش منسوجات 386.21میلیون واز بابت فروش نخ بیش از 19.46میلیون افغانی بدست آمده بود . علاوه بر آن از مدرک صدور 548400متر تکه بخارج 165 هزار دالر امریکایی حاصل شده بود، البته باید گفت که در بعضی سالها یک قسمت از تولیدات این فابریکه و فابریکه بلخ بشکل پارچه و یا نخ به خارج مخصوصا ایالات متحده و جاپان صادر شده است.
فابریکه نساجی بلخ:
فابریکه دیگر مولد منسوجات نخی فابریکه نساجی بلخ است که در پنج کیلومتری جنوب غرب شهر مزار شریف موقعیت دارد و ساحه 60 جریب زمین را احتوا میکند . این فابریکه در ابتدا به سرمایه یکصد میلیون افغانی از طرف یکعده سرمایه داران در سال 1346 تاسیس و قرارداد ساختمانی آن به قیمت 33 میلیون فرانک با قسط ده سال با یک کمپنی فرانسوی عقد گردید. در عقرب سال 1349 چون مشترکین اقساط را پرداخته نتوانستند دولت آنرا به یک تصدی دولتی تبدیل نمود و ضمنا سرمایه آنرا به 250 میلیون افغانی افزایش بخشید. سرمایه ابتدایی فابریکه بعدا به 430 میلیون افغانی میرسید که برای ساختمان عمارات و خرید ماشین آلات بمصرف رسید و بنابر آن 60 میلیون افغانی دیگر نیز به حیث سرمایه دورانی آن افزوده گردیده به 490 میلیون رسید نساجی بلخ با داشتن 7778 دوک نختابی و 210 پایه ماشین بافت که هر پایه آن در یک ساعت 4.5متر تکه تولید می نماید در برج عقرب سال 1350 به صورت امتحانی و از حمل سال 1351 با 210 پایه ماشین بافت به فعالیت نهایی آغاز نمود. تعداد کارگران فابریکه که در سال 1350 به 400 نفر میرسید در سال 1352 به 700، در سال 1353 به 800 و بالاخره در سال 1355 به 1056 نفر افزایش یافت. البته ناگفته نباید گذاشت که دستگاه رنگ آمیزی این فابریکه در حمل سال 1353 شروع به فعالیت نموده است . در سال 1355 در نظر بود تا با نصب 392 پایه ماشین بافت و 19944 دوک نختابی ظرفیت تولیدی آن از 8 میلیون متر پارچه به 20 میلیون ارتقا یابد و به این ترتیب زمینه جذب 1500 نفر کارگر جدید فراهم گردید. باید گفت که با وجود افزایش در تولیدات این فابریکه از 500 هزار متر در سال 51 به 961 هزار متر در سال 52 و از 2894772 متر در سال 1354به 4601776 متر در سال 1355 و 5342000 متر در سال 1356 استفاده از ظرفیت تولیدی آن برای سال( 1354) 36.18 فیصد ، برای سال ( 1355 ) ، 57.52فیصد و برای سال( 1356) ، 66.77 فیصد محاسبه شده بود.
ناگفته نباید گذاشت که بر علاوه موسسات صنعتی فوق فابریکه نساجی هرات نیز که امور ساختمانی آن در عقرب سال 1355 آغاز گردیده و در نظر بود تا با ظرفیت 12 میلیون متر تکه بعد از سی ماه در اوایل سال 58 به فعالیت آغاز نماید نیز در این مورد قابل تذکر است. همچنان فابریکه نساجی نخی قندهار که بظرفیت تولید ی 40 میلیون متر تکه در سال امور ساختمانی آن جریان دارد. به این ترتیب چنانچه ملاحظه میشود بافعال شدن دو فابریکه جدید ظرفیت تولید منسوجات نخی در کشور بمقایسه سال 1354 اقلا به بیش از 159 میلیون متر افزایش مییابد.
منسوجات پشمی:
ماشین خانه کابل:
ماشین خانه کابل را نیز که قدیمترین مرکز صنعتی در کشور به شمار میرود قسمت پشمینه بافی آن تشکیل میداد که انواع مختلف منسوجات پشمی در آن تولید میشد. بعدا بنابر کهنه شدن ماشین های سابق این فابریکه در سال 1319 باداشتن 89 دستگاه مختلف و 128 نفر کارگر جز فابریکه ملی قرار گرفته و بشرکت سهامی اقتصاد آنوقت تعلق گرفت و از طرف شرکت در سال 1323چهل پایه ماشین جدید نیز در فابریکه نصب گردید و باین ترتیب تولیدات این فابریکه که در سال 1320 به 101509 متر میرسید در سال 1321 به 165512، در سال 1322 به 168742 ، در سال 1323 به 160000و بالاخره در سال 1329 به 175961 متر افزایش یافت .
شرکت وطن:
دومین فابریکه پشمینه بافی کشور که به شرکت وطن مربوط بود در ماه جوزای 1322 بفعالیت آغاز نمود. این فابریکه که محصولات آن در دوران جنگ کمک زیاد به اقتصاد مملکت نموده است در سال 1329 در حدود 24766 متر منسوجات پشمی ، 1468 تخته کمپل ، 8053 تخته شال زنانه و 519 تن هون رنگه را تولید نموده بود.
سرمایه ابتدایی این موسسه که به پنج میلیون افغانی میرسید در سال 1336 به 24 میلیون و در سال 1353 به 35 میلیون افزایش یافت این فابریکه دارای پنجاه پایه ماشین بافت و شش پایه ماشین نختابی که هر کدام آن 360 دوک دارد میباشد در حالیکه تعداد مجموعی ماشین آلات آن به صد پایه میرسند که از آلمان و پولند وارد شده اند. ظرفیت تولیدی آن روزانه به پنجصد متر و در یکسال به 180 هزار متر میرسد. ناگفته نباید گذاشت که این فابریکه اصلا در زمان اعلیحضرت امان ا لله وارد افغانستان شده بود اما در آنوقت مورد استفاده قرار گرفته نتوانست.
چنانچه ملاحظه میشود تولیدات این فابریکه با وجود موانع زیادیکه در راه انکشاف آن وجود داشته تا سال 1352 متدرجا افزایش یافته است که البته در سالهای بعدی نیز ادامه یافت چنانچه در سال 1356 با داشتن 151نفر کارگر یا 15.45 فیصد کارگران این بخش 110هزارمتر یا 31.66فیصد منسوجات پشمی تولید شده در کشور را تهیه نموده بود. به این ترتیب در همان سال حد وسطی تولیدات روزانه این دستگاه به 323 متر و از هر نفر کارگر در یک سال به 728 متر میرسید ضمنا از ظرفیت تولیدی این فابریکه که به 230 هزار متر میرسید تنها 47.8فیصد استفاده بعمل آمده بود.
فابریکه پشمینه بافی پلچرخی کابل :
فابریکه پشمینه بافی پلچرخی کابل در سال 1341 به سرمایه ابتدایی 62.5میلیون افغانی در سکتور سرمایه گذاری خصوصی تاسیس گردید و بعد از ده سال فعالیت در سال 1351 از فعالیت باز ماند . فابریکه باردیگر در میزان سال 1353 توسط دولت به فعالیت آغاز نمود و در حال حاضر دارای 50 پایه ماشین بافت پارچه های پشمی ، سه پایه ماشین بافت قالین و2150 دوک نختابی می باشد . یکمقدار زیاد مواد خام مورد ضرورت آن در داخل کشور تهیه میشود. در حالیکه ماشین آلات و مواد کیمیاوی مورد ضرورت به شمول یک اندازه پشم اعلی بعضا از خارج وارد می شود. این فابریکه با داشتن 508 نفر کارگر یا 51.99 فیصد کارگران این بخش در سال 1356 در حدود 237 هزار متر یا 68.22 فیصد منسوجات پشمی تولید شده در کشور را تهیه نموده بود که باین ترتیب اندازه وسطی تولیدات سالانه هر نفر کارگر در آن به 466 متر میرسید. ضمنا از ظرفیت تولیدی این فابریکه که به 500هزار متر در سال میرسد تنها 47.4فیصد استفاده بعمل آمده بود . به این ترتیب چنانچه ملاحظه میشود در حال حاضر تنها سه فابریکه منسوجات پشمی ( پشمینه بافی قندهار ، پشمینه بافی کابل و ماهوت سازی ) در کشور وجود دارند که اندازه مجموعی تولیدات آنها در سال 1356 بر 347.4هزار متر بالغ میگردید و 0.32 فیصد مجموع منسوجات تولید شده در کشور را احتوا می نمود. در حالیکه تعداد مجموعی کارگران این بخش که به 977نفر میرسید 6.36 فیصد تعداد مجموعی کارگران مربوط به صنعت نساجی در کشور را تشکیل میداد . باید گفت که از ظرفیت تولید ی این موسسات بنابر مشکلات موجود معمولا استفاده اعظمی بعمل نیآمده است چنانچه حتا از ظرفیت تولید ی سال 1350 این سه موسسه که به 800 هزار متر میرسید در سال 1356 تنها 43.42فیصد استفاده بعمل آمده بود . عدم موجودیت بازار مساعد فروش مخصوصا با در نظر گرفتن پایین بودن سطح حیات ، تولیدات مشابه صنایع دستی و ضمنا ورود البسه مستعمل و در نتیجه وابستگی این موسسات از نظر تولیدات به قرار داد های موسسات استهلاکی دولتی به شمول عدم جستجوی بازارهای فروش خارجی برای تولیدات آنها از پرابلم های عمده در این مورد به شمار میروند. از همین جهت است که نوسانات زیادی در اندازه تولیدات منسوجات پشمی ، چه بصورت مجموعی و چه برای موسسات صنعتی آن بصورت جداگانه همیشه به ملاحظه رسیده است. در غیر آن از نظر اقلیم ، کارگر و مواد خام شرایط مساعدی برای انکشاف این صنعت در افغانستان وجود دارد.Ÿ
بقیه در آینده
وقتی از کارشناسان امور اقتصادی می شنویم که در حدود 8 میلیارد دالر سرمایه افغانها در امارات سرمایه گذاری شده و ثروتمندان و قدرتمندان افغانستان در قصر خلیفه و محلات اشراف نشین دبی لانه و خانه ساخته اند و وقتی بعضی سرمایه داران اعتراف میکنند که چند صد میلیون دالر سرمایه دارند و با این حال از روی ویرانه های شهر با غرور و تکبر و با تبختر بوق کر کننده قطار اسکورت شان میگذرند، این وضعیت قارونی ثروتمندان و قدرتمندان مردم بیکار، بیمار، آواره، بی پناه و در بدر افغانستان را که با تن سرد، دل پر درد و رنگ زرد از بام تا شام با شکم گرسنه و پای برهنه به دنبال یک لقمه روزی حلال سرگردان اند تا سرحد بی نهایت از این قشر منزجر و متنفر میسازد.
خانه آن سرمایه دارانی آباد که روزگاری در شرایطی که یک بر هزار سرمایه های این قشر تازه به دوران رسیده را نداشتند بخاطر کاریابی مردم فابریکه ها، کارگاه ها و دستگاه های کاریابی ساختند، توجه خوانندگان را به ادامه «گریه بر فابریکه های ویران افغانستان» جلب میکنیم که از جغرافیای صنعتی افغانستان تألیف پوهاند حمیدا لله امین استاد دیپارتمنت جغرافیای فاکولته زمین شناسی اقتباس شده است:
***
فابریکه نساجی بگرامی:
از موسسات دیگر و مولد منسوجات نخی در کشور فابریکه بگرامی است امور ساختمانی آن به تاریخ نهم سنبله سال 1346 بحیث یک تصدی دولتی در انتهای شرقی شهر کابل آغاز یافت و در سنبله 1348 بطور امتحانی در حمل 1349 به فعالیت اساسی آغاز نمود . سروی این فابریکه بنابر موافقتنامه همکاری اقتصادی و تخنیکی تاریخی 24 مارچ 1965 بین افغانستان و چین بعد از مطالعه ولایات کابل، قندهار، هرات ، بغلان و پروان وبادر نظر گرفتن عوامل مختلف در سرطان سال 1344 آغاز و بعد از یازده ماه انجام یافت. سرمایه ابتدایی آن 590 میلیون افغانی بود که از آنجمله 186 میلیون افغانی آنرا قیمت اعمار فابریکه 274 میلیون افغانی را ارزش ماشین آلات و 130 میلیون افغانی را سرمایه دورانی تشکیل میداد.
مواد خام فابریکه که دارای شعبات نختابی ، بافت و رنگ آمیزی میباشد و دریک ساحه 44 جریب زمین اعمار گردید ه است از صفحات شمال و غرب کشور تهیه میشود علاوه بر آن فابریکه بگرامی دارای سه چاه عمیق هر کدام به ظرفیت تولید ی 40 لیتر آب در ثانیه برای رفع ضروریات فابریکه که در یکساعت از 270 الی 350 تن میباشدآب تهیه می کند فابریکه دارای دستگاه بخار که دارای چهار تانک بوده و هرکدام آن با استفاده از زغال سنگ کرکرفی ساعت چهارتن بخار را تولید مینماید نیز میباشد حالآنکه مصرف برق فابریکه به 2300 کیلوات فی ساعت میرسد از طریق شبکه پلچرخی به فابریکه میرسد.
ظرفیت مجموعی تولید نخ این فابریکه در سال 1352 باداشتن 50 پایه ماشین ویا 20400 دوک نختابی در سه وقت کار روزانه به 12621 کیلو گرام وسالانه به 2865 تن میرسید همچنان ظرفیت تولید دستگاه بافت باداشتن 616 پایه ماشین روزانه به 55900 متر و سالانه به14.5 میلیون متر پارچه مختلف بالغ میگردید در حالیکه ظرفیت دستگاه رنگ آمیزی آن 15 میلیون متر در سال بوده است شعبات تخنیکی دستگاه عبارت بودند از دستگاه بخار بظرفیت 16 تن فی ساعت ، دستگاه تهویه ، ورکشاپهای ترمیم و دستگاه برق و آبرسانی . در همین سال تعداد مجموعی کارگران آن بشمول مامورین اداری وفنی به 2305 نفر میرسید . پروگرام توسعوی این فابریکه که برای تولیدات آن بازار مساعد فروش در داخل و خارج کشور وجود داشت با مصرف 108.8 میلیون افغانی که زمینه جذب 500 نفر کارگر دیگر را نیز فراهم مینمود در 28 قوس 1353 ( 19 دسامبر 1974 ) آغاز و در حوت 1354 ( فبروری 1976) تکمیل گردید. به این ترتیب بر علاوه یک دستگاه مکمل رنگ آمیزی که با 88 پایه ماشین در سه وقت کار ظرفیت تولید 60 میلیون متر پارچه را در سال دارابود تعداد دستگاه های بافت آن با نصب 240 پایه ماشین جدید به 856 پایه افزایش یافت. همچنان موازی با آن تعداد کارگران فابریکه بشمول مامورین اداری وفنی که درسال 1351 به 1956 و در سال 1354 به 2735 نفر میرسید در سال 1355 به 3026 نفر و در سال 1356 به 3330 نفر افزایش یافت که از آنجمله 231 نفر آنها از طبقه اناث بودند.
تولیدات سال 1355 فابریکه بگرامی به 6175616 1متر پارچه و 300755 کیلو گرام نخ میرسید که از مدرک فروش منسوجات 386.21میلیون واز بابت فروش نخ بیش از 19.46میلیون افغانی بدست آمده بود . علاوه بر آن از مدرک صدور 548400متر تکه بخارج 165 هزار دالر امریکایی حاصل شده بود، البته باید گفت که در بعضی سالها یک قسمت از تولیدات این فابریکه و فابریکه بلخ بشکل پارچه و یا نخ به خارج مخصوصا ایالات متحده و جاپان صادر شده است.
فابریکه نساجی بلخ:
فابریکه دیگر مولد منسوجات نخی فابریکه نساجی بلخ است که در پنج کیلومتری جنوب غرب شهر مزار شریف موقعیت دارد و ساحه 60 جریب زمین را احتوا میکند . این فابریکه در ابتدا به سرمایه یکصد میلیون افغانی از طرف یکعده سرمایه داران در سال 1346 تاسیس و قرارداد ساختمانی آن به قیمت 33 میلیون فرانک با قسط ده سال با یک کمپنی فرانسوی عقد گردید. در عقرب سال 1349 چون مشترکین اقساط را پرداخته نتوانستند دولت آنرا به یک تصدی دولتی تبدیل نمود و ضمنا سرمایه آنرا به 250 میلیون افغانی افزایش بخشید. سرمایه ابتدایی فابریکه بعدا به 430 میلیون افغانی میرسید که برای ساختمان عمارات و خرید ماشین آلات بمصرف رسید و بنابر آن 60 میلیون افغانی دیگر نیز به حیث سرمایه دورانی آن افزوده گردیده به 490 میلیون رسید نساجی بلخ با داشتن 7778 دوک نختابی و 210 پایه ماشین بافت که هر پایه آن در یک ساعت 4.5متر تکه تولید می نماید در برج عقرب سال 1350 به صورت امتحانی و از حمل سال 1351 با 210 پایه ماشین بافت به فعالیت نهایی آغاز نمود. تعداد کارگران فابریکه که در سال 1350 به 400 نفر میرسید در سال 1352 به 700، در سال 1353 به 800 و بالاخره در سال 1355 به 1056 نفر افزایش یافت. البته ناگفته نباید گذاشت که دستگاه رنگ آمیزی این فابریکه در حمل سال 1353 شروع به فعالیت نموده است . در سال 1355 در نظر بود تا با نصب 392 پایه ماشین بافت و 19944 دوک نختابی ظرفیت تولیدی آن از 8 میلیون متر پارچه به 20 میلیون ارتقا یابد و به این ترتیب زمینه جذب 1500 نفر کارگر جدید فراهم گردید. باید گفت که با وجود افزایش در تولیدات این فابریکه از 500 هزار متر در سال 51 به 961 هزار متر در سال 52 و از 2894772 متر در سال 1354به 4601776 متر در سال 1355 و 5342000 متر در سال 1356 استفاده از ظرفیت تولیدی آن برای سال( 1354) 36.18 فیصد ، برای سال ( 1355 ) ، 57.52فیصد و برای سال( 1356) ، 66.77 فیصد محاسبه شده بود.
ناگفته نباید گذاشت که بر علاوه موسسات صنعتی فوق فابریکه نساجی هرات نیز که امور ساختمانی آن در عقرب سال 1355 آغاز گردیده و در نظر بود تا با ظرفیت 12 میلیون متر تکه بعد از سی ماه در اوایل سال 58 به فعالیت آغاز نماید نیز در این مورد قابل تذکر است. همچنان فابریکه نساجی نخی قندهار که بظرفیت تولید ی 40 میلیون متر تکه در سال امور ساختمانی آن جریان دارد. به این ترتیب چنانچه ملاحظه میشود بافعال شدن دو فابریکه جدید ظرفیت تولید منسوجات نخی در کشور بمقایسه سال 1354 اقلا به بیش از 159 میلیون متر افزایش مییابد.
منسوجات پشمی:
ماشین خانه کابل:
ماشین خانه کابل را نیز که قدیمترین مرکز صنعتی در کشور به شمار میرود قسمت پشمینه بافی آن تشکیل میداد که انواع مختلف منسوجات پشمی در آن تولید میشد. بعدا بنابر کهنه شدن ماشین های سابق این فابریکه در سال 1319 باداشتن 89 دستگاه مختلف و 128 نفر کارگر جز فابریکه ملی قرار گرفته و بشرکت سهامی اقتصاد آنوقت تعلق گرفت و از طرف شرکت در سال 1323چهل پایه ماشین جدید نیز در فابریکه نصب گردید و باین ترتیب تولیدات این فابریکه که در سال 1320 به 101509 متر میرسید در سال 1321 به 165512، در سال 1322 به 168742 ، در سال 1323 به 160000و بالاخره در سال 1329 به 175961 متر افزایش یافت .
شرکت وطن:
دومین فابریکه پشمینه بافی کشور که به شرکت وطن مربوط بود در ماه جوزای 1322 بفعالیت آغاز نمود. این فابریکه که محصولات آن در دوران جنگ کمک زیاد به اقتصاد مملکت نموده است در سال 1329 در حدود 24766 متر منسوجات پشمی ، 1468 تخته کمپل ، 8053 تخته شال زنانه و 519 تن هون رنگه را تولید نموده بود.
سرمایه ابتدایی این موسسه که به پنج میلیون افغانی میرسید در سال 1336 به 24 میلیون و در سال 1353 به 35 میلیون افزایش یافت این فابریکه دارای پنجاه پایه ماشین بافت و شش پایه ماشین نختابی که هر کدام آن 360 دوک دارد میباشد در حالیکه تعداد مجموعی ماشین آلات آن به صد پایه میرسند که از آلمان و پولند وارد شده اند. ظرفیت تولیدی آن روزانه به پنجصد متر و در یکسال به 180 هزار متر میرسد. ناگفته نباید گذاشت که این فابریکه اصلا در زمان اعلیحضرت امان ا لله وارد افغانستان شده بود اما در آنوقت مورد استفاده قرار گرفته نتوانست.
چنانچه ملاحظه میشود تولیدات این فابریکه با وجود موانع زیادیکه در راه انکشاف آن وجود داشته تا سال 1352 متدرجا افزایش یافته است که البته در سالهای بعدی نیز ادامه یافت چنانچه در سال 1356 با داشتن 151نفر کارگر یا 15.45 فیصد کارگران این بخش 110هزارمتر یا 31.66فیصد منسوجات پشمی تولید شده در کشور را تهیه نموده بود. به این ترتیب در همان سال حد وسطی تولیدات روزانه این دستگاه به 323 متر و از هر نفر کارگر در یک سال به 728 متر میرسید ضمنا از ظرفیت تولیدی این فابریکه که به 230 هزار متر میرسید تنها 47.8فیصد استفاده بعمل آمده بود.
فابریکه پشمینه بافی پلچرخی کابل :
فابریکه پشمینه بافی پلچرخی کابل در سال 1341 به سرمایه ابتدایی 62.5میلیون افغانی در سکتور سرمایه گذاری خصوصی تاسیس گردید و بعد از ده سال فعالیت در سال 1351 از فعالیت باز ماند . فابریکه باردیگر در میزان سال 1353 توسط دولت به فعالیت آغاز نمود و در حال حاضر دارای 50 پایه ماشین بافت پارچه های پشمی ، سه پایه ماشین بافت قالین و2150 دوک نختابی می باشد . یکمقدار زیاد مواد خام مورد ضرورت آن در داخل کشور تهیه میشود. در حالیکه ماشین آلات و مواد کیمیاوی مورد ضرورت به شمول یک اندازه پشم اعلی بعضا از خارج وارد می شود. این فابریکه با داشتن 508 نفر کارگر یا 51.99 فیصد کارگران این بخش در سال 1356 در حدود 237 هزار متر یا 68.22 فیصد منسوجات پشمی تولید شده در کشور را تهیه نموده بود که باین ترتیب اندازه وسطی تولیدات سالانه هر نفر کارگر در آن به 466 متر میرسید. ضمنا از ظرفیت تولیدی این فابریکه که به 500هزار متر در سال میرسد تنها 47.4فیصد استفاده بعمل آمده بود . به این ترتیب چنانچه ملاحظه میشود در حال حاضر تنها سه فابریکه منسوجات پشمی ( پشمینه بافی قندهار ، پشمینه بافی کابل و ماهوت سازی ) در کشور وجود دارند که اندازه مجموعی تولیدات آنها در سال 1356 بر 347.4هزار متر بالغ میگردید و 0.32 فیصد مجموع منسوجات تولید شده در کشور را احتوا می نمود. در حالیکه تعداد مجموعی کارگران این بخش که به 977نفر میرسید 6.36 فیصد تعداد مجموعی کارگران مربوط به صنعت نساجی در کشور را تشکیل میداد . باید گفت که از ظرفیت تولید ی این موسسات بنابر مشکلات موجود معمولا استفاده اعظمی بعمل نیآمده است چنانچه حتا از ظرفیت تولید ی سال 1350 این سه موسسه که به 800 هزار متر میرسید در سال 1356 تنها 43.42فیصد استفاده بعمل آمده بود . عدم موجودیت بازار مساعد فروش مخصوصا با در نظر گرفتن پایین بودن سطح حیات ، تولیدات مشابه صنایع دستی و ضمنا ورود البسه مستعمل و در نتیجه وابستگی این موسسات از نظر تولیدات به قرار داد های موسسات استهلاکی دولتی به شمول عدم جستجوی بازارهای فروش خارجی برای تولیدات آنها از پرابلم های عمده در این مورد به شمار میروند. از همین جهت است که نوسانات زیادی در اندازه تولیدات منسوجات پشمی ، چه بصورت مجموعی و چه برای موسسات صنعتی آن بصورت جداگانه همیشه به ملاحظه رسیده است. در غیر آن از نظر اقلیم ، کارگر و مواد خام شرایط مساعدی برای انکشاف این صنعت در افغانستان وجود دارد.Ÿ
بقیه در آینده
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر