ژوئیه 21, 2015
شماره ( 236 ) چهارشنبه ( 31) سرطان ( 1394) / ( 22 ) جولای ( 2015 )
لیلا مستان
موسيقي افغاني سبک‌ها و شیوه‌های گوناگون خاص خود را در طول تاريخ داشته است. ٥٣ سال قبل استادان و هنرمندان عرصه موسيقي افغاني دست به إيجاد اركستر آماتور افغاني زده بودند كه داشته هاي اركستر آماتور آنزمان كشور تا امروز آرامبخش روح و روان نسل به نسل ماست. تا امروز آهـنگ هاي آنزمان جايگاه خاص خود را نزد مردم هنر پرور افغانستان دارد. حتي در هشت سال خاموشي هنر ها در كشور همان آهـنگ ها بيشتر از پيش شنيده شد. از هنرمندان اركستر آماتور سراغ محترم اسد سيفي را گرفتيم كه در آنزمان جوانترين عضو اركستر آماتور بودن و بنام أسد كوچك معروف بودند. محترم اسد سيفي مرحوم استاد نينواز را استاد خود معرفی میکند.
محترم اسد سیفی (آنزمان اسد كوچك) اولین آهنگ را برای روز مادر با آرکستر آماتور اجرا کرد، که مردم با همان آغاز زرین آوازش اسد سیفی را پذیرفتند و بعد ها آهنگ (هی برو بابا مه کتیت نیستم…) را به همراهی خانم رخشانه ومزیده سرور اجرا کرد كه تا امروز ثبت آرشیف رادیو افغانستان است و هنوز هم شنوندگان خود را دارد.
محترم اسد سیفی وقتی با سوالات در مورد اركستر آماتور ٥٣ سال قبل مقابل میشود گویی سفری به گذ شته دارد و بعد از یکروز مهلت سوالاتم را برای نشریه وزین ارمغان ملی پاسخ ميدهد که:
تا سالهای 1340 موسیقی افغانی بطور پراگنده فعالیت داشت، بهترین ها یکبار میخواندند و بعد ش از نبودن امکانات از عرصه موسیقی دوری میکردند. تا اینکه در سال 1341 اولین آرکستر آماتور رادیو افغانستان با معرفی چهره های نخبه مکاتب شهر کابل و هنرمندان رادیو افغانستان به رهبری محترم عزیز آشنا، و همكاري کبیر هویدا ، مرحوم ظاهر هویدا و چیترام با مساعدت مرحوم استاد زلاند کار خود را در استدیو های پل باغ عمومی رادیو افغانستان آغاز کرد. آرکستر آماتور با اجرای یکی دو کنسرت توانست راه خود را در میان هنر دوستان بگشاید و مورد پذیرش مردم قرار بگیرد. و این آرکستر بنیان گذار ریاست هنر های زیبا در چوکات وزارت مطبوعات آنزمان گردید که محترم فیض محمد خیرزاده ریاست آنرا به عهده داشتند. و آرکستر آماتور از همانروز فعاليت اش را بشکل رسمی در دوبخش آغاز کرد . آرکستر شرقی به رهبری محترم استاد هاشم و آرکستر غربی یا پاپ به رهبری محترم نینوازفعاليت ميكرد و (فری من) موزيسين امريكايي كه به دعوت شاه به كابل آمده بود برايم مدتي آهـنگ هاي آركستر آماتور را ارمونيزه ميكرد.
قوانین و شرایط آرکستر آماتور چگونه بود؟
تمام کمپوز های تهیه شده و خوانده شده توسط یک هنرمند بنام همان هنرمند ثبت میشد و بیشترین آهنگ ها توسط محترم نینواز ،استاد هاشم و محترم كبير هويدا کمپوز و تهیه میشد و هنرمندان یک اهنگ را یکی بعد دیگر اجرا میکردند هر کی زیبا می خواند و مقبول ادا میکرد آهنگ بنام او ثبت میشد. انتخاب اشعار توسط هیات رهبری آرکستر از دیوان های مختلف شعرا صورت میگرفت و آنچه خیلی مهم بود کاپی نخواندن بود. با آنکه هنرمندان مختلف در فعالیت های انفرادی شان قبل از پیوستن در آرکستر آماتور کاپی میخواندند چون محترم ناشناس، محترم زلاند ، استاد خیال، محترم پیکان ، محترم ارمان و محترم پرانات .ارکستر آماتور هنرمندان را کمک میکرد تا بیشتر به فعاليت های هنری بپردازند. شاید بیشتر دوستان اطلاع نداشته باشند که اهنگ اجرا شده توسط محترم یونس (من امسال بی او بهاری ندارم== نوازشگر و غمگساری ندارم …) از ساخته های احمد ظاهر است که توسط هیت رهبری آرکستر برای آواز یونس انتخاب شده بود و آن آهنگ تا امروز بنام محترم یونس ثبت است. آرکستر آماتور در طول چار سال فعاليت های هنری اش بهترین آهنگ ها را به تاریخ موسیقی افغانستان یاد گار گذاشت و بهترین و نخبه ترین نوازنده گان را به موسیقی افغانستان هدیه داد.
كمپوز هاي ناب استاد نينواز:
ستا دسترگو بلا واخلم….
ناز پرور مهر گستر مادر من…
ياد آن سرو روان آيد همي…
اي كه از كلك هنر نقش دل انگيز خدايي…
اي برو بابا مه كتيت نيستم …
بيا بريم به سنگران جمله خوبان هموجه اس…
از پيش من برو كه دل آزارم…
و ده ها اهـنگ ديگر.
كمپوز هاي محترم استاد هاشم:
شب كه طوفان جوشي چشم ترم آمد بياد…
در آن نفس كه بميرم در آرزوي تو باشم…
حوري حوري حوري تو كاكه و مغروري… و …
كمپوز هاي محترم كبير هويدا:
تو در چشم من همچو موجي…
اشكم ولي به پاي عزيزان چكيده ام…
به كي گويم كه برد نامه من … و ده ها اهـنگ ديگر.
محترم پرانات هم بهترين كمپوز هايش را براي آركستر آماتور هديه كرده بود مانند:
آن سلسله مو آيد اگر برسر بازار…
بسيار پريشانم در گوشه يي تنهايي… و…
اولین آهنگ کاپی در آرکستر آماتور را کی اجرا کرد؟
احمد ظاهر هنرمند نامدار کشور برای فرا گرفتن موسیقی به کشور هند سفری داشت که بعد از برگشت اش بوطن با خود آ له موسیقی بنام آرگن را برای اولین بار به موسیقی افغانی هدیه کرد و در همان روز آهنگ از فلم میرانام جوکر را که بفارسی کاپی خوانده بود با همان ارگن که امروز بنام کیبورد مشهور است اجرا کرد(بسکه جفا زخار و گل دید و دلی غمیده ام…) انگاه صدای احمد ظاهر کمپوز از شنکر جی کیشن و همراهی با ارگن همه را حیرت زده ساخت و بعد از آنروز بهترین و نابترین آهنگ های مختلف بفارسی یا پشتو کاپی شدند و از آرکستر آماتور اجرا شده نشر میشد. اعضای برجسته آرکستر آماتور استاد نينواز محترم كبير هويدا، استاد زلاند ،خانم زلیخا نگاه ، داود فارانی ،فتاح روشنگر ،خانم سارا زلاند و استاد هاشم… بودند که خستگی ناپذیر برای این آرکستر زحمت میکشیدند .
اعضای گروپ شرقی آرکستر آماتور کی ها بودند؟
اعضای گروپ شرقی عبارت بودند از:
استاد هاشم رهبر آرکستر
استاد اصف تبله نواز
استاد عارف تبله نواز
استاد مجید تنبور نواز
استاد نیک محمد تنبور نواز
استاد کبیر دلربا نواز
استاد قیامی آرمونیه نواز
استاد ندا ماندولین نواز
آواز خوانان گروپ شرق کی ها بودند؟
از جمله آوازخوانان گروپ شرق میتوان از اینها نام برد:
محترم سرور
محترمه مزیده سرور
محترمه زلیخا نگاه
محترمه سارا زلاند
استاد جلیل زلاند
محترم قیومی
و دیگر هنرمندان
در گروپ غربی آرکستر آماتور کی ها عضویت داشتند؟
در گروپ غربی به رهبری استاد نینواز اینها عضویت داشتند:
محترم عزیز آشنا آوازخوان و ماندولین نواز
محترم ظاهر هویدا آوازخوان و اکوردیون نواز
محترم رحیم جهانی آوازخوان و بانگو نواز
محترم استاد زلاند
محترمه سارا زلاند
محترم یونس
محترم مسحور جمال آوازخوان و آرمونیه نواز
محترم استاد کارگر فلوت نواز
محترم کبیر هویدا کمپوزیتور و پیانو نواز
محترم هاشم قیومی ویلن نواز
محترم احمد شاکر آوازخوان و ویلن نواز
محترم چیترام تبله نواز و چاز نواز
آوازخوانان گروپ غربی کی ها بودند؟
آوازخوانان گروپ غربی عبارت بودند از:
اسد سیفی
ظاهر قیامی
حشمت صدیقی
خانم رخشانه
خان اقا سرور
زلیخا نگاه ،سارا زلاند ،مزیده سرور .
فعالیت آرکستر آماتور چند سال دوام کرد؟
ارکستر آماتور در کنار فعاليت های هنری اش کورس های فرا گیری موسیقی را هم دایر کرده بود و هنرمندان چون سید حبیب علوی اکوردیون تدریس میکرد، محترم شور انگیز پدر آوازخوان مشهور کشور خانم هنگامه ماندولین تدریس میکرد، محترم سنا پتی برادر استاد پرانات اکوردیون تدریس میکرد و از جمله نوازنده گان آرکستر آماتور بودند.ارکستر آماتور بطور متواتر چهار سال خستگی ناپذیر فعالیت کرد. و بعد از معرفی هنرمندان به بورس های تحصلی موسیقی آرکستر کم کم به پایان عمرش رفت و هنرمندان که در رخصتی ها بوطن برمیگشتند جسته و گریخته به ضبط و آواز خوانی میپرداختند. آرکستر آماتور توانست به جامعه بگوید که موسیقی هم علم است مانند علم طبابت و جایگاهش را در میان نسل جوان و روشنفکر ثابت ساخت و دستاورد آن تا امروز نوازشگر روح و روان هنردوستان است .Ÿ
لیلا مستان
موسيقي افغاني سبک‌ها و شیوه‌های گوناگون خاص خود را در طول تاريخ داشته است. ٥٣ سال قبل استادان و هنرمندان عرصه موسيقي افغاني دست به إيجاد اركستر آماتور افغاني زده بودند كه داشته هاي اركستر آماتور آنزمان كشور تا امروز آرامبخش روح و روان نسل به نسل ماست. تا امروز آهـنگ هاي آنزمان جايگاه خاص خود را نزد مردم هنر پرور افغانستان دارد. حتي در هشت سال خاموشي هنر ها در كشور همان آهـنگ ها بيشتر از پيش شنيده شد. از هنرمندان اركستر آماتور سراغ محترم اسد سيفي را گرفتيم كه در آنزمان جوانترين عضو اركستر آماتور بودن و بنام أسد كوچك معروف بودند. محترم اسد سيفي مرحوم استاد نينواز را استاد خود معرفی میکند.
محترم اسد سیفی (آنزمان اسد كوچك) اولین آهنگ را برای روز مادر با آرکستر آماتور اجرا کرد، که مردم با همان آغاز زرین آوازش اسد سیفی را پذیرفتند و بعد ها آهنگ (هی برو بابا مه کتیت نیستم…) را به همراهی خانم رخشانه ومزیده سرور اجرا کرد كه تا امروز ثبت آرشیف رادیو افغانستان است و هنوز هم شنوندگان خود را دارد.
محترم اسد سیفی وقتی با سوالات در مورد اركستر آماتور ٥٣ سال قبل مقابل میشود گویی سفری به گذ شته دارد و بعد از یکروز مهلت سوالاتم را برای نشریه وزین ارمغان ملی پاسخ ميدهد که:
تا سالهای 1340 موسیقی افغانی بطور پراگنده فعالیت داشت، بهترین ها یکبار میخواندند و بعد ش از نبودن امکانات از عرصه موسیقی دوری میکردند. تا اینکه در سال 1341 اولین آرکستر آماتور رادیو افغانستان با معرفی چهره های نخبه مکاتب شهر کابل و هنرمندان رادیو افغانستان به رهبری محترم عزیز آشنا، و همكاري کبیر هویدا ، مرحوم ظاهر هویدا و چیترام با مساعدت مرحوم استاد زلاند کار خود را در استدیو های پل باغ عمومی رادیو افغانستان آغاز کرد. آرکستر آماتور با اجرای یکی دو کنسرت توانست راه خود را در میان هنر دوستان بگشاید و مورد پذیرش مردم قرار بگیرد. و این آرکستر بنیان گذار ریاست هنر های زیبا در چوکات وزارت مطبوعات آنزمان گردید که محترم فیض محمد خیرزاده ریاست آنرا به عهده داشتند. و آرکستر آماتور از همانروز فعاليت اش را بشکل رسمی در دوبخش آغاز کرد . آرکستر شرقی به رهبری محترم استاد هاشم و آرکستر غربی یا پاپ به رهبری محترم نینوازفعاليت ميكرد و (فری من) موزيسين امريكايي كه به دعوت شاه به كابل آمده بود برايم مدتي آهـنگ هاي آركستر آماتور را ارمونيزه ميكرد.
قوانین و شرایط آرکستر آماتور چگونه بود؟
تمام کمپوز های تهیه شده و خوانده شده توسط یک هنرمند بنام همان هنرمند ثبت میشد و بیشترین آهنگ ها توسط محترم نینواز ،استاد هاشم و محترم كبير هويدا کمپوز و تهیه میشد و هنرمندان یک اهنگ را یکی بعد دیگر اجرا میکردند هر کی زیبا می خواند و مقبول ادا میکرد آهنگ بنام او ثبت میشد. انتخاب اشعار توسط هیات رهبری آرکستر از دیوان های مختلف شعرا صورت میگرفت و آنچه خیلی مهم بود کاپی نخواندن بود. با آنکه هنرمندان مختلف در فعالیت های انفرادی شان قبل از پیوستن در آرکستر آماتور کاپی میخواندند چون محترم ناشناس، محترم زلاند ، استاد خیال، محترم پیکان ، محترم ارمان و محترم پرانات .ارکستر آماتور هنرمندان را کمک میکرد تا بیشتر به فعاليت های هنری بپردازند. شاید بیشتر دوستان اطلاع نداشته باشند که اهنگ اجرا شده توسط محترم یونس (من امسال بی او بهاری ندارم== نوازشگر و غمگساری ندارم …) از ساخته های احمد ظاهر است که توسط هیت رهبری آرکستر برای آواز یونس انتخاب شده بود و آن آهنگ تا امروز بنام محترم یونس ثبت است. آرکستر آماتور در طول چار سال فعاليت های هنری اش بهترین آهنگ ها را به تاریخ موسیقی افغانستان یاد گار گذاشت و بهترین و نخبه ترین نوازنده گان را به موسیقی افغانستان هدیه داد.
كمپوز هاي ناب استاد نينواز:
ستا دسترگو بلا واخلم….
ناز پرور مهر گستر مادر من…
ياد آن سرو روان آيد همي…
اي كه از كلك هنر نقش دل انگيز خدايي…
اي برو بابا مه كتيت نيستم …
بيا بريم به سنگران جمله خوبان هموجه اس…
از پيش من برو كه دل آزارم…
و ده ها اهـنگ ديگر.
كمپوز هاي محترم استاد هاشم:
شب كه طوفان جوشي چشم ترم آمد بياد…
در آن نفس كه بميرم در آرزوي تو باشم…
حوري حوري حوري تو كاكه و مغروري… و …
كمپوز هاي محترم كبير هويدا:
تو در چشم من همچو موجي…
اشكم ولي به پاي عزيزان چكيده ام…
به كي گويم كه برد نامه من … و ده ها اهـنگ ديگر.
محترم پرانات هم بهترين كمپوز هايش را براي آركستر آماتور هديه كرده بود مانند:
آن سلسله مو آيد اگر برسر بازار…
بسيار پريشانم در گوشه يي تنهايي… و…
اولین آهنگ کاپی در آرکستر آماتور را کی اجرا کرد؟
احمد ظاهر هنرمند نامدار کشور برای فرا گرفتن موسیقی به کشور هند سفری داشت که بعد از برگشت اش بوطن با خود آ له موسیقی بنام آرگن را برای اولین بار به موسیقی افغانی هدیه کرد و در همان روز آهنگ از فلم میرانام جوکر را که بفارسی کاپی خوانده بود با همان ارگن که امروز بنام کیبورد مشهور است اجرا کرد(بسکه جفا زخار و گل دید و دلی غمیده ام…) انگاه صدای احمد ظاهر کمپوز از شنکر جی کیشن و همراهی با ارگن همه را حیرت زده ساخت و بعد از آنروز بهترین و نابترین آهنگ های مختلف بفارسی یا پشتو کاپی شدند و از آرکستر آماتور اجرا شده نشر میشد. اعضای برجسته آرکستر آماتور استاد نينواز محترم كبير هويدا، استاد زلاند ،خانم زلیخا نگاه ، داود فارانی ،فتاح روشنگر ،خانم سارا زلاند و استاد هاشم… بودند که خستگی ناپذیر برای این آرکستر زحمت میکشیدند .
اعضای گروپ شرقی آرکستر آماتور کی ها بودند؟
اعضای گروپ شرقی عبارت بودند از:
استاد هاشم رهبر آرکستر
استاد اصف تبله نواز
استاد عارف تبله نواز
استاد مجید تنبور نواز
استاد نیک محمد تنبور نواز
استاد کبیر دلربا نواز
استاد قیامی آرمونیه نواز
استاد ندا ماندولین نواز
آواز خوانان گروپ شرق کی ها بودند؟
از جمله آوازخوانان گروپ شرق میتوان از اینها نام برد:
محترم سرور
محترمه مزیده سرور
محترمه زلیخا نگاه
محترمه سارا زلاند
استاد جلیل زلاند
محترم قیومی
و دیگر هنرمندان
در گروپ غربی آرکستر آماتور کی ها عضویت داشتند؟
در گروپ غربی به رهبری استاد نینواز اینها عضویت داشتند:
محترم عزیز آشنا آوازخوان و ماندولین نواز
محترم ظاهر هویدا آوازخوان و اکوردیون نواز
محترم رحیم جهانی آوازخوان و بانگو نواز
محترم استاد زلاند
محترمه سارا زلاند
محترم یونس
محترم مسحور جمال آوازخوان و آرمونیه نواز
محترم استاد کارگر فلوت نواز
محترم کبیر هویدا کمپوزیتور و پیانو نواز
محترم هاشم قیومی ویلن نواز
محترم احمد شاکر آوازخوان و ویلن نواز
محترم چیترام تبله نواز و چاز نواز
آوازخوانان گروپ غربی کی ها بودند؟
آوازخوانان گروپ غربی عبارت بودند از:
اسد سیفی
ظاهر قیامی
حشمت صدیقی
خانم رخشانه
خان اقا سرور
زلیخا نگاه ،سارا زلاند ،مزیده سرور .
فعالیت آرکستر آماتور چند سال دوام کرد؟
ارکستر آماتور در کنار فعاليت های هنری اش کورس های فرا گیری موسیقی را هم دایر کرده بود و هنرمندان چون سید حبیب علوی اکوردیون تدریس میکرد، محترم شور انگیز پدر آوازخوان مشهور کشور خانم هنگامه ماندولین تدریس میکرد، محترم سنا پتی برادر استاد پرانات اکوردیون تدریس میکرد و از جمله نوازنده گان آرکستر آماتور بودند.ارکستر آماتور بطور متواتر چهار سال خستگی ناپذیر فعالیت کرد. و بعد از معرفی هنرمندان به بورس های تحصلی موسیقی آرکستر کم کم به پایان عمرش رفت و هنرمندان که در رخصتی ها بوطن برمیگشتند جسته و گریخته به ضبط و آواز خوانی میپرداختند. آرکستر آماتور توانست به جامعه بگوید که موسیقی هم علم است مانند علم طبابت و جایگاهش را در میان نسل جوان و روشنفکر ثابت ساخت و دستاورد آن تا امروز نوازشگر روح و روان هنردوستان است .Ÿ
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر